نگاهی به نقش نهنگ ها در بازار سرمایه/ چه کسانی الگوهای ترید را مهندسی میکنند؟

 

به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بسیاری از ما با این تصور وارد بازارهای مالی می‌شویم که در یک زمین بازی عادلانه قدم گذاشته‌ایم؛ جایی که هوش، تحلیل و استراتژی، برنده را مشخص می‌کند. تصور می‌کنیم نمودارهای قیمت، بازتاب صادقانه‌ای از عرضه و تقاضای میلیون‌ها معامله‌گر مستقل هستند. اما این تصویر، یک توهم خوش‌رنگ و خطرناک است. واقعیت این است که بازار سرمایه، بیش از آنکه شبیه یک میدان ورزشی باشد، به یک جنگل تاریک و انبوه شبیه است. در این جنگل، شکارچیان غول‌پیکری به نام «نهنگ‌ها» یا «بازارسازان» در کمین نشسته‌اند و این الگوهای به ظاهر طبیعی، در حقیقت مسیرهایی هستند که آن‌ها برای به دام انداختن طعمه‌های کوچک‌تر، یعنی معامله‌گران خرد، مهندسی کرده‌اند.

این گزارش، سفری به دنیای پنهان این شکارچیان است. ما قصد داریم پرده از روش‌هایی برداریم که توسط آن‌ها، الگوهای ترید طراحی، دستکاری و اجرا می‌شوند. هدف، افشای این حقیقت است که بسیاری از ضررهای معامله‌گران خرد، نه از روی بدشانسی یا تحلیل اشتباه، بلکه در نتیجه افتادن در دام‌هایی است که از پیش برایشان پهن شده است.

 

بازیگران اصلی، این «نهنگ‌ها» چه کسانی هستند و چه می‌خواهند؟

نهنگ‌ها، نامی مستعار برای قدرتمندترین بازیگران اکوسیستم مالی است: بانک‌های سرمایه‌گذاری عظیم (مانند گلدمن ساکس یا جی‌پی مورگان)، صندوق‌های پوشش ریسک  با سرمایه‌های میلیارد دلاری و موسسات مالی که تحت عنوان رسمی «بازارساز» (Market Maker) فعالیت می‌کنند.

وظیفه تعریف‌شده و رسمی آن‌ها، «تامین نقدینگی» است. به زبان ساده، آن‌ها مانند یک صرافی غول‌پیکر عمل می‌کنند که همیشه حاضر است هر سهم یا ارزی را از شما بخرد یا به شما بفروشد. این کار باعث می‌شود بازار همیشه روان باشد و شما هرگز برای پیدا کردن خریدار یا فروشنده لنگ نمانید. اما این تمام ماجرا نیست.

 این نقش، به آن‌ها دو مزیت استراتژیک و ناعادلانه می‌دهد:

۱. سرمایه تقریباً بی‌نهایت: آن‌ها آنقدر پول دارند که می‌توانند با حجم معاملات خود، جهت کوتاه‌مدت بازار را به هر سمتی که بخواهند تغییر دهند. خرید یا فروش آن‌ها به تنهایی می‌تواند یک موج قیمتی ایجاد کند.

۲. دسترسی به اطلاعات محرمانه: این بزرگترین سلاح آن‌هاست. بازارسازان به دفتر سفارشات و صورتحساب های مالی دسترسی کامل دارند. آن‌ها دقیقاً می‌بینند که چه تعداد سفارش خرید یا فروش در چه قیمت‌هایی قرار داده شده است. از آن مهم‌تر، آن‌ها می‌دانند که توده‌های معامله‌گران خرد، دستورات «حد ضرر» (Stop-Loss) خود را، که قرار است پناهگاه امنشان باشد، در کدام مناطق قیمتی انباشته کرده‌اند.

این ترکیب از سرمایه عظیم و اطلاعات برتر، یک سناریوی بی‌نقص برای شکار فراهم می‌کند. آن‌ها نه تنها نقشه کامل جنگل را در دست دارند، بلکه می‌دانند هر طعمه دقیقاً در کدام بوته پنهان شده است.

 

نهنگ ها چگونه سرمایه شما را می‌بلعند؟

نهنگ‌ها با استفاده از مزایای خود، الگوهایی را روی نمودار خلق می‌کنند که هدفشان فعال کردن احساسات انسانی بنیادین معامله‌گران خرد—ترس و طمع—و هدایت آن‌ها به سمت تصمیمات اشتباه است. در ادامه، به تشریح سه تاکتیک مرگبار آن‌ها می‌پردازیم.

تاکتیک اول: شکار بی‌رحمانه حد ضرر (Stop Hunting)

این تاکتیک، سنگ بنای عملیات نهنگ‌هاست و به شکلی باورنکردنی موثر عمل می‌کند. تصور کنید در حال بازی با غول آخر یک بازی ویدیویی هستید و آن غول، دقیقاً می‌داند نقطه ضعف شما کجاست. «شکار حد ضرر» دقیقاً همین است.

گام اول، شناسایی: الگوریتم‌های پیچیده نهنگ‌ها، نمودارها را برای پیدا کردن «خوشه‌های حد ضرر» پایش دقیق می‌کنند. این‌ها مناطقی هستند که تعداد بسیار زیادی از معامله‌گران، دستورات فروش خودکار خود را در آنجا قرار داده‌اند (معمولاً کمی پایین‌تر از یک سطح حمایتی واضح).

گام دوم، حمله: نهنگ با استفاده از سرمایه عظیم خود، یک فشار فروش مصنوعی و کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند. آن‌ها شروع به فروش سنگین می‌کنند تا قیمت را به زور به زیر آن سطح حمایتی برسانند، حتی برای چند ثانیه.

گام سوم، درو کردن: به محض اینکه قیمت به آن منطقه می‌رسد، دستورات حد ضرر هزاران معامله‌گر به طور همزمان فعال می‌شود. این موضوع مانند یک بهمن عمل کرده و یک موج فروش عظیم و آبشاری به راه می‌اندازد که قیمت را حتی بیشتر پایین می‌کشد. معامله‌گران خرد، وحشت‌زده و با ضرر از بازار به بیرون پرت می‌شوند.

گام چهارم، سود: حالا که بازار از فروشندگان کوچک پاکسازی شده و قیمت به شدت پایین آمده است، نهنگ وارد عمل می‌شود. او که خود آغازگر این حرکت بود، حالا در نقش خریدار ظاهر شده و تمام دارایی‌های فروخته‌شده توسط شما را در قیمتی بسیار پایین جمع‌آوری می‌کند و منتظر بازگشت قیمت به سطح واقعی خود می‌ماند.

تاکتیک دوم، هنر فریب با تله‌های گاوی و خرسی (Bull & Bear Traps)

این تاکتیک، یک عملیات روانی تمام‌عیار برای سوءاستفاده از «ترس از جاماندن» و «ترس از دست دادن» است.

تله گاوی (Bull Trap): سراب سود در بیابان نمودار
    نهنگ‌ها یک سطح مقاومت کلیدی را شناسایی کرده و با یک حرکت انفجاری و حجم بالا، قیمت را به بالای آن می‌کشانند. کتاب‌های تحلیل تکنیکال به شما می‌گویند که این یک «شکست معتبر» (Breakout) و سیگنال خرید است.

 معامله‌گران هیجان‌زده، با ترس از اینکه از یک روند صعودی بزرگ جا بمانند، با عجله وارد موقعیت خرید می‌شوند. به محض اینکه نقدینگی کافی از خریداران جدید تامین شد، نهنگ‌ها ماشه را می‌چکانند. آن‌ها پوزیشن‌های خرید خود را با سود می‌بندند و شروع به فروش سنگین می‌کنند. قیمت با همان سرعتی که بالا رفته بود، سقوط می‌کند و تمام خریداران جدید را در اوج قیمت، در یک ضرر سنگین به دام می‌اندازد.

 

 

تله خرسی (Bear Trap): اعلام حریق دروغین
    این تاکتیک، آینه تمام‌نمای تله گاوی است. نهنگ‌ها قیمت را با قدرت به زیر یک سطح حمایتی مهم می‌کشانند. این حرکت، سیگنال فروپاشی بازار و شروع یک روند نزولی شدید را صادر می‌کند. معامله‌گران وحشت‌زده، برای جلوگیری از ضرر بیشتر، دارایی‌های خود را با عجله می‌فروشند.

 به محض اینکه فشار فروش به اوج رسید و فروشندگان کوچک از بازار خارج شدند، نهنگ‌ها خرید سنگین خود را آغاز کرده و قیمت را به شدت به سمت بالا برمی‌گردانند. فروشندگان، در پایین‌ترین قیمت ممکن فروخته‌اند و حالا تنها نظاره‌گر بازگشتی هستند که بدون آن‌ها اتفاق می‌افتد.

 

چگونه در اقیانوس نهنگ‌ها شنا کنیم و خورده نشویم؟

پس از خواندن این حقایق تلخ، ممکن است احساس ناامیدی کنید. اگر بازار یک بازی مهندسی‌شده است، آیا شانسی برای موفقیت وجود دارد؟ پاسخ مثبت است، اما نیازمند یک تغییر بنیادین در طرز فکر است. شما نمی‌توانید با نهنگ‌ها بجنگید، اما می‌توانید یاد بگیرید که رفتار آن ها را تحلیل کنید و تا حد امکان از تبدیل شدن به طعمه جلوگیری کنید.

1.  همیشه یک بدبین باشید: هرگاه یک الگوی بسیار واضح، تمیز و بی‌نقص روی نمودار دیدید، به جای هیجان‌زده شدن، مشکوک شوید. از خود بپرسید: "آیا این الگو بیش از حد خوب نیست که واقعی باشد؟ این حرکت برای به دام انداختن چه کسی طراحی شده است؟"

2.  از رفتار های مبتنی بر هیجان جمعی فاصله بگیرید: نهنگ‌ها از رفتار گله‌ای سود می‌برند. هرگاه دیدید همه در مورد یک شکست صعودی یا نزولی صحبت می‌کنند، محتاط‌تر عمل کنید. صبر کنید تا گرد و خاک فرو بنشیند. ورود با تاخیر به یک حرکت واقعی، بسیار بهتر از ورود زودهنگام به یک تله است.

3.  مدیریت ریسک، تنها سپر شماست: شما نمی‌توانید حرکات نهنگ‌ها را کنترل کنید، اما می‌توانید میزان ضرر خود را کنترل کنید. هرگز بیش از آنچه توان از دست دادنش را دارید، در یک معامله ریسک نکنید. مدیریت سرمایه، شما را در بازی نگه می‌دارد، حتی اگر بارها در دام بیفتید.

 

 

در نهایت، بازار سرمایه یک جنگل است، اما حتی در جنگل هم موجودات کوچک‌تر می‌توانند با هوش و آگاهی زنده بمانند. با درک اینکه الگوهای ترید نه پدیده‌هایی طبیعی، بلکه اغلب سناریوهایی مهندسی‌شده هستند، شما از یک شرکت‌کننده منفعل به یک ناظر آگاه تبدیل می‌شوید. این آگاهی، قدرتمندترین سلاحی است که در نبرد نابرابر با غول‌های بازار در اختیار دارید.