مدارس هوشمند؛ پلی میان آموزش سنتی و آینده دیجیتال ایران

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، جهان امروز با شتابی حیرت‌انگیز در حال دگرگونی است؛ شتابی که حتی دیوار‌های کهن مدرسه‌های سنتی را نیز لرزانده است. نیمکت‌های چوبی و تخته‌های سیاهی که روزگاری نماد آموزش بودند، آرام‌آرام جای خود را به دیوار‌های روشن و هوشمند داده‌اند؛ دیوار‌هایی که در آنها نور دانش با پرتو فناوری در هم می‌آمیزد و چهره‌ای تازه از تعلیم و تربیت پدید می‌آورد.

 

در کلاس‌های این مدارس نو، دیگر کتاب تنها منبع دانایی نیست و معلم تنها راوی خاموش دانسته‌ها. اکنون صدا و تصویر و حرکت، هم‌نوا با اندیشه، تجربه‌ای نو می‌آفرینند. تخته‌های هوشمند، تبلت‌ها و شبکه‌های دیجیتال، پل‌هایی می‌شوند میان ذهن جست‌وجوگر دانش‌آموز و دنیای بی‌کران دانش. معلم، از جایگاه خطابه‌گر، به همراه و راهنمایی بدل می‌شود که دست شاگرد را می‌گیرد و او را به سفری شگفت‌انگیز در سرزمین آگاهی می‌برد.

 

اما فراتر از ابزار و فناوری، مدرسه هوشمند رسالتی ژرف‌تر دارد؛ پرورش نسلی که با زبان جهان امروز سخن بگوید. نسلی که توان کاوش، اندیشیدن و نوآوری را در کنار احترام به زمین و زندگی بیاموزد. این مدرسه نه تنها خانه دانش، که آینه‌ای از آینده است؛ آینده‌ای که در آن آموزش دیگر چهار دیوار محدود کلاس نیست، بلکه افقی گسترده و بی‌انتهاست، روشن به پرتو دانش و فناوری.

 

در همین مسیر، گامی تازه در آموزش و پرورش کشور برداشته شده است. به همت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، دو مدرسه در شهرستان شهریار ـ یکی ویژه دختران و دیگری برای پسران ـ در حال ساخت است؛ مدارسی از نوع سمپاد، که قرار است نه تنها جایگاه پرورش استعداد‌های درخشان باشند، بلکه الگویی عینی از مدرسه سبز و فناورانه نیز به نمایش بگذارند. هر کدام از این مدارس در زمینی به وسعت پنج هزار متر مربع بنا خواهد شد و بیش از نیمی از آن را فضای آموزشی و ساختمانی در بر خواهد گرفت؛ فضا‌هایی که به جای تکرار معماری گذشته، جلوه‌ای نو از آینده آموزش را به تصویر خواهند کشید.

این پروژه‌ها تنها ساختمان‌هایی تازه نیستند، بلکه نمادی از باور به این حقیقت‌اند که آینده روشن، در گرو ساختن مدارسی نوین است. همان‌گونه که مسئولان این طرح یادآور شده‌اند، پیشرفت واقعی کشور نه در برج‌ها و سازه‌های بلند، که در قامت انسان‌های خلاق و آگاه رقم می‌خورد؛ و کجا بهتر از مدرسه که کارگاه ساخت چنین انسان‌هایی است؟ از همین رو، تاکید بر اجرای این پروژه‌ها در موعد مقرر، نه صرفاً رعایت زمان‌بندی، که نشان از عزم برای حرکت در مسیر ساختن ایرانی دانش‌بنیان و خلاق دارد.

 

چنان‌که حسین افشین، در اشاره به سیاست‌های دولت چهاردهم و تاکیدات رئیس‌جمهور گفته است: «جامعه‌ای که می‌خواهد رقابت‌پذیر و دانش‌بنیان باشد، ناگزیر باید از مدرسه آغاز کند.»، زیرا آینده یک ملت از کلاس‌های درس آن شکل می‌گیرد؛ همان‌جایی که ذهن‌های جوان پرورده می‌شوند و اندیشه‌ها بال می‌گیرند. هر اندازه که به مدرسه بیشتر پرداخته شود، آینده روشن‌تر خواهد بود؛ آینده‌ای که در آن آموزش نه فقط انتقال دانش، بلکه بذر امید و آفرینش فردایی بهتر است.

 

ثبت رکورد در ساخت مدارس به شیوه سنتی

 

روایت آغاز این پروژه، با زمان‌بندی فشرده و کم‌نظیر آن گره خورده است. به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، زمین پروژه در تاریخ اول اردیبهشت ۱۴۰۴ تحویل شد و تنها پنج روز بعد، در ششم اردیبهشت‌ماه، عملیات گودبرداری کلید خورد. از همان روز نخست، هدف روشن بود: افتتاح مدارس در اول مهرماه. آرزویی که در نگاه اول غیرممکن به نظر می‌رسید؛ چرا که ساخت دو مجموعه بزرگ آموزشی در چنین بازه زمانی کوتاه، کاری سخت و نشدنی جلوه می‌کرد.

افشین در ادامه توضیح می‌دهد: ما دو هدف اصلی داشتیم؛ نخست آنکه نشان دهیم اتمام یک پروژه در زمان مناسب، به اندازه خود اجرای پروژه اهمیت دارد. دوم آنکه ثابت کنیم ساخت یک مجموعه آموزشی با زمین ده‌هزار متر مربعی و زیربنای پنج‌هزار متر مربعی، حتی به شیوه سنتی، در کمتر از پنج ماه نیز ممکن است. این دستاورد به‌واقع یک رکورد ملی است؛ چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد پروژه‌های مشابه برای تکمیل، حداقل به نه ماه زمان نیاز دارند.

 

مدارسی هوشمند، سبز و الگویی برای صرفه‌جویی در انرژی

 

وی در بخش دیگری از سخنان خود، به ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این مدارس اشاره می‌کند و می‌افزاید: این دو مدرسه نه صرفاً ساختمانی جدید، بلکه بنایی کاملاً هوشمند و نمونه‌ای از یک "ساختمان سبز" هستند. تلاش شد تا با به‌کارگیری مصالح عایق‌بندی‌شده، نصب پنل‌های خورشیدی برای تأمین انرژی پاک و استقرار سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان (BMS)، تمامی اصول مهندسی رعایت شود و مصرف انرژی بهینه گردد.

 

افشین همچنین با انتقاد از اتلاف ۸۰ درصدی انرژی در ساختمان‌های کشور، این پروژه را نه تنها یک اقدام عمرانی، بلکه حرکتی فرهنگی برای اصلاح الگو‌های ساخت‌وساز دانست. او تأکید کرد: همان‌گونه که پس از زلزله رودبار، ساخت‌وساز ایران متحول شد، امروز نیز باید در برابر بحران انرژی، راهی تازه پیش بگیریم. اجرای کامل آیین‌نامه‌ها و مباحث مقررات ملی ساختمان که بر عایق‌بندی و بهینه‌سازی مصرف انرژی تأکید دارند، ضرورتی انکارناپذیر است و این مدارس نمادی عینی از چنین رویکردی به شمار می‌آیند.

 

 

تأمین مالی پروژه با هم‌افزایی اکوسیستم دانش‌بنیان

 

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در ادامه به نحوه تأمین مالی این پروژه نیز پرداخت و توضیح داد: از همان روز آغاز پروژه، کمیته مالی ویژه‌ای تشکیل شد. اعتبار مورد نیاز طرح، نه از طریق روش‌های مرسوم دولتی، بلکه از هم‌افزایی زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور فراهم شد؛ زیست‌بومی که شامل شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال و صندوق‌های پژوهش و فناوری است.

 

او همچنین با قدردانی از همکاری و هماهنگی کم‌نظیر فرماندار، شهردار و مجموعه مدیریت شهری شهریار در واگذاری زمین و صدور مجوز‌های لازم در کوتاه‌ترین زمان ممکن تأکید کرد: اگر این همدلی و همکاری وجود نداشت، هرگز شاهد این پیشرفت چشمگیر نمی‌بودیم.

 

 

افشین ابراز امیدواری کرد که این دو مدرسه در خدمت مردم و به‌ویژه نوجوانان و دانش‌آموزان مستعد شهرستان شهریار قرار می گیرد؛ مدارسی که خروجی آنها انسان‌هایی خلاق و توانمند باشند و آینده‌ای درخشان برای ایران بسازند.

 

از یک طرح تا الگویی ملی

 

پروژه احداث دو مدرسه سمپاد در شهرستان شهریار، در پی تأکید رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان بر لزوم توسعه فضا‌های آموزشی و نخبه‌پرور آغاز شد. در ابتدا مقرر بود تنها یک مدرسه توسط معاونت علمی و بنیاد ملی نخبگان احداث گردد. اما این طرح، با حمایت ویژه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و پیگیری‌های مستمر و جدی، به پروژه‌ای بزرگ‌تر بدل شد: احداث دو مدرسه مجزا برای دختران و پسران، با هدف تحقق عدالت آموزشی. این دو مدرسه در زمینی به مساحت کلی ده‌هزار متر مربع و با زیربنای پنج‌هزار متر مربع بنا می‌شوند.

 

عملیات اجرایی این پروژه از اردیبهشت‌ماه سال جاری آغاز شد. با وجود چالش‌هایی، چون فشردگی زمان و تغییرات در نیروی کار، به همت مدیریت متمرکز و تلاش شبانه‌روزی، پیشرفت فیزیکی قابل توجهی به دست آمده است. طبق وعده مسئولان، این مدارس در اول مهرماه ۱۴۰۴ آماده بهره‌برداری و میزبانی از دانش‌آموزان خواهند بود.

 

مدرسه‌ای برای فردا

 

این مدارس قرار نیست تنها جایی برای تحصیل باشند؛ آنها نسل جدید فضا‌های آموزشی‌اند. مدارسی با رویکرد "ساختمان سبز" و "مدرسه هوشمند" که به فناوری‌های نوینی همچون انرژی خورشیدی و سیستم‌های پیشرفته مدیریت انرژی مجهز خواهند بود. محیطی پویا و فناورانه که نه‌تنها بستری برای شکوفایی استعدادهاست، بلکه الگویی برای ساخت‌وساز بهینه و پایدار در کشور نیز به شمار می‌آید.

 

بازدید مستمر معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور از روند اجرای این پروژه ملی، نشانگر اهمیت آن و جدیت دولت در تحقق وعده افتتاح مدارس در موعد مقرر است. مدارسی که می‌توانند سرآغازی تازه باشند برای آموزش در ایران؛ سرآغازی که در آن، علم، فناوری و مسئولیت اجتماعی دست در دست هم می‌دهند تا آینده‌ای روشن‌تر برای فرزندان این سرزمین ساخته شود. 

 

و سخن آخر

 

مدرسه‌های هوشمند و سبز، تنها ساختمان‌هایی از آجر و آهن نیستند؛ آنها آیینه‌ای از فردایی روشن‌اند. جایی که دانش‌آموز نه تنها خواندن و نوشتن می‌آموزد، بلکه مسئولیت در برابر زمین، انرژی و جامعه را نیز درک می‌کند. این مدارس، پلی هستند میان سنت و آینده؛ میان ریشه‌های کهن آموزش و بال‌های نوآوری.

 

پروژه ساخت دو مدرسه سمپاد در شهریار، فراتر از یک اقدام عمرانی، پیامی روشن دارد: می‌توان با تکیه بر همدلی، دانش و اراده، هم در زمان رکورد شکست و هم در کیفیت الگویی نو آفرید. چنین طرح‌هایی نشان می‌دهند که آینده ایران از کلاس‌های درس آغاز می‌شود و هر سرمایه‌گذاری در آموزش، سرمایه‌گذاری برای فردایی پایدارتر و شکوفاتر است.

 

این حرکت، نقطه آغازی است برای نسلی که با فناوری آشنا، با محیط‌زیست مهربان و با اندیشه خلاق پرورش می‌یابد. نسلی که قرار است آینده ایران را بسازد؛ ایرانی که نه تنها در سازه‌های بلند، که در انسان‌های بلندهمت و بلنداندیشه‌اش معنا می‌یابد.