راهکارهای ماندگار برای برون‌رفت از بحران‌های اقتصادی
در یادداشت «سقوط آزاد یک امپراتوری: از جنگ داخلی تا فروپاشی اقتصادی» («شرق»، ۴ شهریور ۱۴۰۴)، به تجربه حکومت مأمون اشاره شد. جنگ‌های داخلی و اختلاف‌های درون حکومت، شیوه حکومت‌داری و سیاست‌های نادرست مالی و پولی و گستره فساد حکومتی موجب گرانی و تورم، بیکاری، شکاف بزرگ طبقاتی و فقر شدید شده بود؛ سطح رفاه مردم افول کرده و فشار اقتصادی شدیدی بر کشور حاکم شده بود.
در یادداشت «سقوط آزاد یک امپراتوری: از جنگ داخلی تا فروپاشی اقتصادی» («شرق»، ۴ شهریور ۱۴۰۴)، به تجربه حکومت مأمون اشاره شد. جنگ‌های داخلی و اختلاف‌های درون حکومت، شیوه حکومت‌داری و سیاست‌های نادرست مالی و پولی و گستره فساد حکومتی موجب گرانی و تورم، بیکاری، شکاف بزرگ طبقاتی و فقر شدید شده بود؛ سطح رفاه مردم افول کرده و فشار اقتصادی شدیدی بر کشور حاکم شده بود. این امر به تشدید نارضایتی و شورش‌های متعدد نیز انجامیده و قدرت مرکزی را تضعیف کرده بود. امام رضا(ع) در این دوره زمانی زندگی می‌کرد. ایشان هنگامی که در مدینه بودند و شاهد زندگی سخت مردم و شدت فقر آنان بودند، در زمان‌بندی توزیع درآمد اوقافی که در دست داشتند، تجدید‌نظر کرده و درآمد و منافع اوقاف را در آن دوره، روزانه میان نیازمندان توزیع می‌کردند. این در حالی است که معمولا این درآمدها روزانه توزیع نمی‌شد. بنا بر گزارش برخی مقامات سازمان اوقاف و امور خیریه، ایران با ۲۱۲ هزار موقوفه، رتبه اول وقف در جهان را دارد (ایرنا، ۶ شهریور ۱۴۰۴). هرچند این اوقاف به اشکال مختلف در خدمت جامعه است، اما با مدیریت کارآمد و هدف‌گذاری توسعه‌ای کشور و تغییر برخی سیاست‌ها به تبعیت از رفتار امام رضا، سازمان اوقاف می‌تواند در راستای کاهش آلام مردم گام مؤثرتری بردارد.
هنگامی که امام به اجبار به مرو رفتند، پیشنهادهایی برای بهبود شرایط به مأمون دادند. یکی از آنها، اصلاح نظام مالیاتی در دو زمینه حوزه فعالیت‌ها و نرخ‌ها برای مؤدیان مالیاتی و دوم، هزینه‌کرد آن بوده است. امام با توجه به شرایط، بر اجحاف‌نکردن به تولیدکنندگان در اخذ مالیات سخن گفته است. این امر برای امروز ما نیز مفید است.
