تصمیم وزارت بهداشت؛ تیشه به ریشه سلامت؟!
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ نتیجه پیگیری‌های نمایندگان مجلس و مطالبات داوطلبان کنکور سراسری، نشان می‌دهد که وزارت بهداشت ظرفیت پذیرش امسال را کم کرده، تصمیمی که البته گویا اصلاح شده و روند جبران آن در دستور کار است.
مجدد ایام اعلام نتایج کنکور آمد و زخم کهنه نظام سلامت ایران یک بار دیگر سر باز کرد. تصمیم به کاهش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی؛ تصمیمی که مستقیم منافع ۸۵ میلیون ایرانی را نشانه رفته است.
آمار‌ها گواهی می‌دهند: از صف نیم‌میلیونی متقاضیان رشته تجربی، تنها ۳ درصد راهی به رویای «پزشکی» و «دندانپزشکی» می‌یابند. با احتساب سایر رشته‌های علوم پزشکی، این رقم به ۷ درصد می‌رسد. یعنی ۹۳ درصد از این جوانان، پشت در‌های بسته دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌مانند. اینجاست که بحران، دوباره خود را نشان می‌دهد؛ مهاجرت تحصیلی. از سوی دیگر، سرانه پزشک در کشور حدود ۱۶ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت است؛ در حالی که در بسیاری از کشور‌ها این شاخص بیش از ۲۰ بوده و در کشور‌های پیشرو در حوزه سلامت عموماً بین ۳۰ تا ۵۰ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است. ایران از نظر سرانه پزشک نه تنها فاصله زیادی با کشور‌های پیشرو دارد، بلکه در منطقه نیز جایگاه مناسبی ندارد؛ به طوری که در بین بیست و پنج کشور آسیای میانه و آسیای غربی، ایران در جایگاه نوزدهم قرار دارد. همه اینها در حالی است که وزارت بهداشت در اقدامی عجیب و خلاف قانون، تصمیم به کاهش ظرفیت‌های مصوب پذیرش پزشکی گرفته است؛ تصمیمی که نه فقط یک تخلف اداری، بلکه یک تغییر جهت خطرناک در سیاست‌گذاری سلامت و آموزش کشور است.
البته نکته حائز توجه، دیدگاه متفاوت برخی از پزشکان و کادر درمانی است که به بازار کار این رشته وارد شده‌اند. آنها باور دارند نیاز واقعی کشور به پزشک کمتر از اعداد و ارقام اعلامی است.
هجوم به در‌های خروج؛ آمار ۴۵ هزار نفری که می‌روند
بر اساس اعلام معاونت آموزشی وزارت بهداشت، در سال جاری بین ۴۰ تا ۴۵ هزار دانشجوی ایرانی، پزشکی و دندانپزشکی را در دانشگاه‌های خارج از کشور می‌خوانند. رقمی معادل ۴۴ درصد از کل دانشجویان این رشته‌ها در ایران. این خروج گسترده، سالانه حدود ۲ میلیارد دلار ارز را از کشور خارج می‌کند. اما زیان واقعی، «خروج نیروی انسانی» است. بسیاری از این دانشجویان، در سنین پایین مهاجرت می‌کنند و به دلیل موانع بازگشت، ترجیح می‌دهند در کشور مقصد بمانند. مهاجرت تحصیلی به مهاجرت دائم بدل می‌شود.
ایران؛ سرانه پزشک کمتر از کشور‌های منطقه
مسئله، اما فقط «رفتن» استعداد‌ها نیست. مشکل اصلی، «نبود» نیروی کافی در داخل است.
سرانه پزشک در ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر، تنها ۱۶ است. یعنی حتی از بسیاری همسایگان خود نیز عقب‌تر است. این کمبود در شهرستان‌ها و برای تخصص‌های مختلف، به مراتب بحرانی‌تر است.
مصوبه‌ای که زیر پا گذاشته شد
شورای عالی انقلاب فرهنگی برای جبران این فاجعه، در دی ۱۴۰۰ مصوبه‌ای را تصویب کرد؛ افزایش سالانه ۲۰ درصدی ظرفیت پذیرش پزشکی، به مدت ۴ سال. این مصوبه، راهکاری منطقی و ضروری برای رسیدن به هدف مد نظر برنامه هفتم پیشرفت (۲.۳ پزشک به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) بود.
اما وزارت بهداشت، در اقدامی خلاف قانون و عقلانیت، نه تنها این مصوبه را به طور کامل اجرا نکرد، بلکه در سال ۱۴۰۴ ظرفیت پذیرش را نسبت به سال قبل، کاهش داد. این تصمیم، ضربه‌ای مهلک به بدنه نحیف نظام سلامت ایران است.
هشدار؛ فردا بسیار دیر است
پیامد این سیاست‌گذاری نادرست، روشن است؛ تشدید بیشتر کمبود پزشک در سال‌های آینده، افزایش فشار بر کادر درمان موجود، کاهش کیفیت خدمات، ادامه خروج نیروی انسانی و ارز از کشور.
کاهش ظرفیت پذیرش پزشکی در شرایطی که ملت با بحران سالمندی روبرو خواهد شد، یعنی محروم کردن نسل آینده از ابتدایی‌ترین حق خود؛ «دسترسی به پزشک».
وزارت بهداشت باید هر چه سریعتر از این تصمیم خطرناک عقب‌نشینی کند. سلامت حدود ۹۰ میلیون ایرانی، قابل معامله نیست.
اخبار مرتبط
خبرگزاری دانشجو