وقتی فناوری، دنیای جدیدی را بنیان‌گذاری می‌کند/ متاورس چیست و جایگاه آن در اقتصاد فناورانه چه خواهد بود؟
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در تقاطع دنیای فیزیکی و دیجیتال، یک انقلاب بی‌صدا اما شگرف در حال وقوع است؛ انقلابی که نه با ابزارهای سنتی، بلکه با کدهای برنامه‌نویسی، قدرت پردازش و زیرساخت‌های نوین اینترنت هدایت می‌شود. این پدیده که متاورس (Metaverse) نام گرفته، دیگر یک مفهوم محدود به رمان‌های علمیتخیلی نیست، بلکه به یک واقعیت نوظهور و یک پلتفرم اقتصادی جدید تبدیل شده است که غول‌های فناوری و سرمایه‌گذاران، آینده اینترنت را در آن جستجو می‌کنند. اما این فراجهان دیجیتال دقیقاً چیست و چگونه قرار است نقشه راه اقتصاد فناورانه را برای همیشه تغییر دهد؟
متاورس چیست؟ بازتعریف تعامل دیجیتال
در ساده‌ترین بیان، متاورس یک شبکه گسترده از دنیاهای مجازی سه‌بعدی و پایدار است که در آن کاربران از طریق آواتارهای شخصی‌سازی‌شده خود، به صورت آنی و فراگیر با یکدیگر و با محیط‌های دیجیتال تعامل می‌کنند. این مفهوم، گامی فراتر از اینترنت امروزی است. اگر اینترنت نسل اول (Web1) کتابخانه‌ای از اطلاعات و نسل دوم (Web2) یک میدان اجتماعی برای اشتراک‌گذاری محتوا بود، متاورس (که اغلب با Web3 گره خورده) یک شهر زنده، پویا و اقتصادی است که در آن می‌توان زندگی دیجیتال موازی را تجربه کرد.
ویژگی‌های کلیدی که متاورس را از تجربیات آنلاین کنونی متمایز می‌کند عبارتند از:
پایداری: این دنیاها حتی زمانی که شما آفلاین هستید، به حیات خود ادامه می‌دهند. تغییراتی که ایجاد می‌کنید، باقی می‌مانند.
فراگیری : با استفاده از فناوری‌هایی مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)، حس حضور فیزیکی در یک فضای دیجیتال شبیه‌سازی می‌شود.
اقتصاد یکپارچه: کاربران می‌توانند دارایی‌ها و خدمات دیجیتال را خلق، خریداری و مبادله کنند و این دارایی‌ها دارای ارزش واقعی در دنیای خارج هستند.
قابلیت همکاری (Interoperability): در حالت ایده‌آل، کاربران باید بتوانند آواتار و دارایی‌های دیجیتال خود را به راحتی بین دنیاهای مجازی مختلف (از یک بازی به یک فضای کاری مجازی) جابجا کنند.
ستون‌های فناورانه متاورس
این جهان جدید بر چهار ستون اصلی فناوری بنا شده است که هر یک نقشی حیاتی در تحقق آن ایفا می‌کنند:
1. بلاکچین و توکن‌های غیرمثلی (NFTs): این فناوری، ستون فقرات اقتصادی متاورس است. بلاکچین با ایجاد یک دفتر کل توزیع‌شده و غیرقابل تغییر، امکان مالکیت واقعی و قابل اثبات دارایی‌های دیجیتال را فراهم می‌کند. NFTها به عنوان سند مالکیت دیجیتال عمل کرده و به هر آیتم مجازی (از یک قطعه زمین تا یک لباس برای آواتار) هویتی منحصربه‌فرد و غیرقابل تکثیر می‌بخشند. این امر برای اولین بار، کمیابی و ارزش را به دنیای دیجیتال تزریق می‌کند.
2. واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR): این دو فناوری، دروازه‌های ورود به متاورس هستند. هدست‌های VR کاربران را به طور کامل در یک محیط سه‌بعدی غوطه‌ور می‌کنند، در حالی که AR اطلاعات و اشیاء دیجیتال را بر روی دنیای واقعی اطراف ما قرار می‌دهد. ترکیب این دو، مرز بین واقعیت و مجاز را کمرنگ‌تر می‌سازد.
3. هوش مصنوعی (AI): هوش مصنوعی در جنبه‌های مختلفی از ساخت متاورس کاربرد دارد؛ از طراحی سریع و هوشمندانه محیط‌های مجازی و خلق شخصیت‌های غیرقابل بازی (NPCs) واقع‌گرایانه گرفته تا ترجمه همزمان مکالمات بین کاربران از ملیت‌های مختلف و شخصی‌سازی تجربیات بر اساس رفتار کاربر.
4. زیرساخت‌های پردازشی و شبکه: متاورس برای ارائه یک تجربه روان و بدون تأخیر به میلیون‌ها کاربر همزمان، به قدرت پردازشی عظیم (از طریق رایانش ابری و لبه‌ای) و شبکه‌های اینترنت فوق سریع با تأخیر کم (مانند 5G و نسل‌های بعدی) نیازمند است.
موتور اقتصادی متاورس، از دارایی دیجیتال تا مشاغل نوین
جایگاه واقعی متاورس در اقتصاد آینده، توانایی آن در ایجاد یک اکوسیستم کاملاً جدید برای تجارت، کار و نوآوری است. این اقتصاد دیگر محدود به فروش کالاهای مجازی درون یک بازی نیست، بلکه یک بازار چند تریلیون دلاری را هدف گرفته است. غول‌های مالی مانند سیتی‌بانک ارزش بالقوه اقتصاد متاورس را تا سال ۲۰۳۰ بین ۸ تا ۱۳ تریلیون دلار تخمین می‌زنند.
مدل‌های اصلی اقتصادی در این فضا عبارتند از:
اقتصاد خالقان (Creator Economy): بخش عمده‌ای از ارزش در متاورس توسط خود کاربران تولید می‌شود. هنرمندان آثار هنری NFT خود را در گالری‌های مجازی به فروش می‌رسانند، طراحان مد لباس‌های دیجیتال برای آواتارها طراحی می‌کنند و معماران ساختمان‌ها و فضاهای مجازی را برای برندها و افراد می‌سازند.
املاک و مستغلات مجازی: پلتفرم‌هایی مانند Decentraland و The Sandbox به کاربران اجازه می‌دهند قطعات زمین مجازی را خریداری کرده، روی آن‌ها ساخت‌وساز کنند و از طریق اجاره دادن، برگزاری رویداد یا تبلیغات، کسب درآمد نمایند.
تجارت و بازاریابی فراگیر: برندهای بزرگی چون نایکی، گوچی و سامسونگ با افتتاح فروشگاه‌های مجازی و ایجاد تجربیات برند منحصربه‌فرد، در حال کشف راه‌های نوینی برای تعامل با نسل جدید مصرف‌کنندگان هستند.
کار و آموزش از راه دور: متاورس پتانسیل تحول در محیط‌های کاری را دارد. شرکت‌ها می‌توانند دفاتر مجازی دائمی ایجاد کنند که کارمندان از سراسر جهان در آن با یکدیگر همکاری کنند. همچنین، شبیه‌سازی‌های آموزشی پیچیده برای جراحان، خلبانان و مهندسان در این فضا امکان‌پذیر می‌شود.
چشم‌انداز آینده و چالش‌های پیش رو
متاورس هنوز در مراحل اولیه تکامل خود قرار دارد و مسیری طولانی تا تحقق کامل چشم‌انداز خود در پیش دارد. چالش‌های فنی و زیرساختی مانند هزینه بالای تجهیزات VR و نیاز به پهنای باند گسترده، موانعی برای پذیرش همگانی هستند. قابلیت همکاری بین پلتفرم‌های رقیب، یکی دیگر از بزرگترین موانع فنی است که باید حل شود تا از تکه‌تکه شدن متاورس جلوگیری گردد.
در کنار این‌ها، مسائل قانونی و اخلاقی جدی نیز مطرح است. حفاظت از حریم خصوصی و داده‌های کاربران، جلوگیری از کلاهبرداری و پولشویی، تعریف قوانین مالکیت فکری و مدیریت رفتارها و محتوای مضر در این فضاهای نوظهور، نیازمند چارچوب‌های نظارتی جدیدی است.
با این حال، قطار متاورس با سرعت در حال حرکت است. این فناوری صرفاً یک ابزار سرگرمی جدید نیست؛ بلکه یک زیرساخت دیجیتال بنیادی است که پتانسیل آن را دارد تا همانند اینترنت در سه دهه گذشته، تمامی جنبه‌های زندگی بشر از اقتصاد و فرهنگ گرفته تا آموزش و تعاملات اجتماعی را دگرگون سازد. ما در آستانه بنیان‌گذاری دنیای جدیدی ایستاده‌ایم و تصمیماتی که امروز توسط توسعه‌دهندگان، شرکت‌ها و قانون‌گذاران گرفته می‌شود، شکل نهایی این مرز دیجیتال را برای نسل‌های آینده مشخص خواهد کرد.
اخبار مرتبط
خبرگزاری دانشجو