شمارش معکوس برای ماه‌گرفتگی کلی در ایران/ وقتی سایه زمین، چهره ماه را به سرخی می‌نشاند
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امشب، یکشنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴، یکی از مهم‌ترین و تماشایی‌ترین پدیده‌های نجومی هفت سال اخیر رخ می‌دهد: ماه‌گرفتگی کلی که در دنیا با عنوان «ماه خونین» شناخته می‌شود. این ماه‌گرفتگی از تمامی نقاط ایران و بسیاری از کشور‌های آسیا، آفریقا، اروپا و بخش‌هایی از استرالیا و اقیانوسیه به‌طور کامل دیده خواهد شد و برآورد می‌شود بیش از ۵.۸ میلیارد نفر شاهد آن باشند.
این رویداد زمانی رخ می‌دهد که زمین دقیقاً بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایه‌اش بر سطح ماه می‌افتد. در حالت گرفت کامل، ماه به‌مدت خاصی کاملاً درون سایه زمین فرو می‌رود و به رنگ سرخ یا نارنجی درمی‌آید؛ رنگی که حاصل پراکندگی نور خورشید در جو زمین و عبور تنها طول موج‌های بلند قرمز به‌سمت ماه است.
بر اساس محاسبات، ماه‌گرفتگی امشب از ساعت ۱۸:۵۸ به‌وقت ایران با ورود ماه به نیم‌سایه آغاز می‌شود، مرحله‌ای که تغییر محسوسی برای چشم غیرمسلح ندارد. نخستین نشانه‌های دیدنی از ساعت ۱۹:۵۶ با شروع گرفت جزئی پدیدار می‌شود، زمانی که سایه پررنگ زمین شروع به پوشاندن لبه قرص ماه می‌کند.
از ساعت ۲۱:۰۰، ماه کاملاً وارد سایه می‌شود و گرفت کلی آغاز می‌گردد، اوج این پدیده در ۲۱:۴۱:۴۶ است که ماه بیشترین تیرگی و سرخی را خواهد داشت، این وضعیت تا ۲۲:۲۳ ادامه می‌یابد، سپس ماه به‌آرامی از سایه خارج می‌شود. پایان گرفت جزئی حوالی ۲۳:۲۶ـ۲۳:۲۷ اتفاق می‌افتد و سرانجام در ۰۰:۲۵ بامداد ۱۷ شهریور ماه به حالت عادی خود بازمی‌گردد.
ماه‌گرفتگی امشب از نوع L۲ است؛ بدین معنا که رنگ ماه نارنجی متمایل به قرمز خواهد بود و در برخی لحظات حالتی مسی پیدا می‌کند، این رخداد چه با چشم غیرمسلح و چه از طریق تلسکوپ یا دوربین دوچشمی قابل مشاهده است، اما ابزار اپتیکی جزئیات دهانه‌ها و سایه‌ها را شفاف‌تر نمایش می‌دهد. پدیده امشب به چرخه ساروس ۱۲۸ تعلق دارد که هر ۱۸ سال، ۱۱ روز و ۸ ساعت یک گرفت مشابه را تکرار می‌کند، گرفت امشب، چهل‌ویکمین رویداد از مجموع ۷۱ گرفت این چرخه است.
افزون بر زیبایی ماه سرخ، علاقه‌مندان نجوم می‌توانند از موقعیت خاص آن در آسمان نیز بهره‌مند شوند. ماه در صورت فلکی دلو قرار دارد، با سیاره زحل به‌رنگ زرد در نزدیکی‌اش و ستاره درخشان فم‌الحوت اندکی پایین‌تر، این همجواری، ترکیب چشم‌نوازی را به رخ می‌کشد که برای عکاسی نجومی بسیار جذاب است. بیش از ۵۰ برنامه رصد عمومی رایگان در سراسر کشور توسط انجمن‌ها و گروه‌های نجومی برگزار خواهد شد که شامل تلسکوپ، سخنرانی، نمایشگاه علمی و کارگاه‌های آشنایی با پدیده ماه‌گرفتگی است.
برای تماشای بهتر، توصیه می‌شود محلی با افق شرقی باز و بدون آلودگی نوری انتخاب شود، حتی در شهر‌های بزرگ، اگر ارتفاعی با دید مستقیم به‌سمت شرق پیدا کنید، می‌توانید تغییر رنگ و مراحل گرفت را به‌خوبی دنبال کنید. استفاده از دوربین عکاسی با لنز تله‌فوتو، یا حتی تلفن همراه با تکیه‌گاه ثابت، فرصت ثبت مجموعه عکس‌های یادگاری از این پدیده را فراهم می‌کند.
این ماه‌گرفتگی نه‌تنها یک نمایش کیهانی، بلکه بهانه‌ای برای هم‌نشینی مردمان در نقاط مختلف دنیا زیر یک آسمان مشترک است؛ لحظه‌ای که زمین، ماه و خورشید در راستایی کامل قرار می‌گیرند و ما را به‌یاد نظم و شکوه کیهان می‌اندازند.
