دانشمندی که سرطان را با یک تراشه شکار می‌کند!
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو ، یکشنبه، ۱۶ شهریور، سالن دانشگاه صنعتی امیرکبیر حال‌وهوای متفاوتی داشت. دانشجو‌ها دور هم جمع شده بودند تا پای صحبت یکی از بزرگ‌ترین نام‌های مهندسی زیست‌پزشکی دنیا بنشینند: پروفسور مهمت تونر، دانشمند ترک‌تبار و برگزیده جایزه مصطفی (ص) سال ۲۰۲۵.
تونر که سال ۱۹۵۸ در ترکیه به دنیا آمده، سال‌هاست در آمریکا و در مدرسه پزشکی هاروارد و بیمارستان عمومی ماساچوست کار می‌کند. او امروز آمده بود تا از نوآوری‌هایش در حوزه‌ی تشخیص سرطان برای جوان‌های ایرانی بگوید؛ آن هم نه در قالب یک سخنرانی رسمی خشک و دانشگاهی، بلکه در کافه علم، برنامه‌ای که فضای صمیمی‌تری دارد و هدفش نزدیک‌تر کردن دانشمندان و مخاطبان است.
داستان یک تراشه کوچک با اثری بزرگ
مهم‌ترین چیزی که تونر روی آن کار می‌کند، یک فناوری پیشرفته برای تشخیص سلول‌های توموری در خون است. شاید عجیب به نظر برسد، اما همین سلول‌های ریز که به آنها CTCs می‌گویند، می‌توانند سرنوشت یک بیمار را تغییر بدهند. چون این سلول‌ها همان‌هایی هستند که از تومور جدا می‌شوند و در جریان خون حرکت می‌کنند تا متاستاز بسازند.
روش‌های سنتی مثل بیوپسی (برداشتن بافت از بدن) هم تهاجمی‌اند و هم محدود. اما تونر با ساخت تراشه‌های میکروفلوئیدیک و نانویی، کاری کرده که فقط با یک نمونه خون بتوان این سلول‌ها را شناسایی کرد. نکته جالب اینجاست که فناوری او آنقدر دقیق است که می‌تواند یک سلول توموری را در میان میلیون‌ها سلول خون سالم پیدا کند!
گفت‌وگوی پر از پرسش و هیجان
در نشست امروز، دانشجو‌ها بی‌وقفه سوال می‌پرسیدند:
این فناوری چه زمانی وارد بیمارستان‌ها می‌شود؟
آیا می‌تواند همه نوع سرطان را شناسایی کند؟
چالش‌های اصلی برای تجاری‌سازی چیست؟
تونر با حوصله جواب داد و توضیح داد که این تکنولوژی نه‌تنها در آزمایشگاه، بلکه کم‌کم در بالین بیماران هم به کار گرفته می‌شود. او تأکید کرد که آینده‌ی پزشکی، آینده‌ی تشخیص زودهنگام و درمان‌های فردمحور است؛ مسیری که همین تراشه‌ها هموارش می‌کنند.
پلی میان مهندسی و پزشکی
نوآوری‌های تونر نشان می‌دهد که مهندسی و پزشکی چطور می‌توانند دست به دست هم بدهند تا جان میلیون‌ها نفر نجات پیدا کند. همین دستاورد‌ها بود که باعث شد او در سال ۲۰۲۵ جایزه معتبر مصطفی (ص) را در حوزه علوم و فناوری زیستی و پزشکی دریافت کند.
تجربه‌ای الهام‌بخش برای جوان‌ها
فضای صمیمی کافه علم باعث شد دانشجو‌ها نه‌فقط به عنوان شنونده، بلکه به‌عنوان هم‌صحبت وارد بحث شوند. حضور تونر برای خیلی‌ها یک الهام بود؛ اینکه یک دانشجوی ترک‌تبار توانسته با ایده‌های نو دنیا را تغییر بدهد، به همه یادآوری کرد که مسیر علم، اگر با پشتکار ادامه پیدا کند، می‌تواند جهانی شود.
کافه علم بخشی از فعالیت‌های رصدخانه جایزه مصطفی (ص) است که از سال ۱۴۰۰ آغاز شد و تلاش می‌کند با گفت‌و‌گو‌های دوستانه، دستاورد‌های دانشمندان بزرگ را به زبانی ساده به مخاطبان جوان منتقل کند.
