زبان و وطن و روایت استبداد

روایت‌هایی که پس از فروپاشی حکومت‌های مستبد منتشر می‌شوند، به‌ویژه آن دست از روایت‌هایی که فرم ادبی و هنری دارند، تصویری تکان‌دهنده از وضعیتی به دست می‌دهند که تا پیش از این به نظر نمی‌رسید روزی بتوان آن را به تصویر کشید. این روایت‌ها تصویری با جزئیات از روزهای دشوار سپری‌شده ارائه می‌کنند و نه‌تنها تصویر دقیقی از رژیمی مستبد ترسیم می‌کنند، بلکه نشان می‌دهند جامعه چگونه چنین وضعیتی را تحمل کرد یا چه نقشی در شکل‌گیری آن داشت. این کاری است که هرتا مولر در کتاب «شاه کرنش‌کنان می‌کشد» انجام داده است.

شرق: روایت‌هایی که پس از فروپاشی حکومت‌های مستبد منتشر می‌شوند، به‌ویژه آن دست از روایت‌هایی که فرم ادبی و هنری دارند، تصویری تکان‌دهنده از وضعیتی به دست می‌دهند که تا پیش از این به نظر نمی‌رسید روزی بتوان آن را به تصویر کشید. این روایت‌ها تصویری با جزئیات از روزهای دشوار سپری‌شده ارائه می‌کنند و نه‌تنها تصویر دقیقی از رژیمی مستبد ترسیم می‌کنند، بلکه نشان می‌دهند جامعه چگونه چنین وضعیتی را تحمل کرد یا چه نقشی در شکل‌گیری آن داشت. این کاری است که هرتا مولر در کتاب «شاه کرنش‌کنان می‌کشد» انجام داده است.

هرتا مولر از نویسندگان مشهور معاصر است که در کتاب «شاه کرنش‌کنان می‌کشد» در قالب 9 جستار شرح حال تکان‌دهنده‌ای از زندگی‌اش در رومانی دوران چائوشسکو نوشته است. او در این کتاب، که می‌توان آن را نوعی خودزندگینامه هم دانست، حکایت مسیر پرچالشی را که به‌سوی غرب و ادبیات پیموده بیان کرده است. او از پیامدهای مخالفت با نظم مسلط، دگراندیشی، اخراج از کار و تعقیب و گریز و احساس ناامنی مدام نوشته است. در توضیحات کتاب به این ویژگی اثر اشاره شده که «مولر از دل رنج‌های خود و دگراندیشان تبعیدی و قربانی حکومت خودکامه، تقابل میان فردیت و نظام‌های تمامیت‌خواه را به تصویر می‌کشد و از همه مهم‌تر نشان‌مان می‌دهد چگونه زبان نیز ابزاری می‌شود برای سرکوب و در عین حال چراغی برای رهایی و ایستادگی».