نهاد‌های فرهنگی باید در مهار اعتیاد دانشجویان نقش‌آفرینی کنند/ ۸۰ درصد عوامل مؤثر بر سلامت خارج از اختیار وزارت بهداشت است
محمدرضا شالبافان، مدیر کل سلامت و بهداشت دبیرخانه ستاد کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو در خصوص اعتیاد دانشجویان گفت: موضوع اعتیاد یک موضوع چندوجهی است و طبیعتاً نیاز به برنامه‌هایی دارد که جنبه‌های مختلف آن را پوشش دهد. همانند بسیاری از آسیب‌های اجتماعی دیگر، اعتیاد نیز با مؤلفه‌هایی در ارتباط است که بر رویداد‌ها و آسیب‌های اجتماعی تأثیرگذارند؛ ما این مؤلفه‌ها را «مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت» می‌نامیم.
۸۰ درصد عوامل مؤثر بر سلامت خارج از اختیار وزارت بهداشت
وی افزود: به هر حال، این مؤلفه‌ها در همه جوامع مشخص شده و مطالعات مختلف آنها را نشان داده است. حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد مؤلفه‌هایی که بر سلامت اثر می‌گذارند اصولاً در اختیار وزارت بهداشت نیستند و این وزارت‌خانه تنها بر درصد کمی از آنها می‌تواند مدیریت داشته باشد. البته وزارت بهداشت در حوزه درمان و کمک‌رسانی به افرادی که متأسفانه دچار آسیب شده‌اند، نقش مؤثری ایفا می‌کند.
پیشگیری؛ راهبرد اصلی در کاهش اعتیاد دانشجویان
شالبافان گفت: در زمینه اعتیاد، مهم‌ترین مسئله در سطح جامعه «پیشگیری» است. پیشگیری نیز ابعاد مختلفی دارد. بخشی از آن شامل آموزش‌های عمومی است که با ارتقای سلامت روان جامعه می‌تواند احتمال بروز اعتیاد، به‌ویژه در قشر نوجوان و جوان را کاهش دهد. به‌طور مثال، آموزش مهارت‌های زندگی، مهارت‌های اجتماعی، «نه گفتن» و تاب‌آوری می‌تواند افراد را توانمند سازد تا کمتر در معرض خطر اعتیاد قرار گیرند.
آموزش مهارت‌های زندگی و تاب‌آوری، سپر دفاعی نوجوانان و جوانان
وی در ادامه بیان کرد: علاوه بر این، آموزش‌های مستقیم در حوزه اعتیاد نیز ضروری است. در این زمینه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به‌طور مشخص دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد به صورت جدی در حال برنامه‌ریزی و ارائه خدمات مستقیم و غیرمستقیم هستند.
خدمات درمان و کاهش آسیب؛ حمایت وزارت بهداشت از دانشجویان
مدیر کل سلامت و بهداشت دبیرخانه ستاد کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در ارامه افزود: البته در کشور ما، ستاد مبارزه با مواد مخدر متولی اصلی هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در این زمینه است؛ چرا که پیشگیری از اعتیاد موضوعی نیست که صرفاً توسط وزارت بهداشت قابل اجرا باشد. نهاد‌های گوناگون از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صداوسیما، انجمن‌های علمی و سایر سازمان‌ها نیز باید در این مسیر نقش‌آفرینی کنند.
شالبافان در پایان گفت: در کنار اقدامات پیشگیرانه، درمان اعتیاد نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. همکاران ما در معاونت درمان وزارت بهداشت خدمات درمانی را به دانشجویان و دیگر اقشار جامعه ارائه می‌کنند. همچنین خدمات کاهش آسیب برای افرادی که رفتار‌های پرخطر و وابستگی‌های طولانی‌مدت و خطرناک دارند نیز در دسترس است تا هم به خود این افراد و هم به جامعه آسیبی کمتر وارد شود.
