علوم شناختی در خدمت حکمرانی هوشمند؛ شورای راهبردی آزمایشگاه نقشه‌برداری مغز آغاز به کار کرد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اولین جلسه شورای راهبردی آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز با هدف ترویج علوم شناختی در ایران با حضور شخصیت‌های اجتماعی، علمی، فرهنگی و ورزشی صبح روز سه شنبه ۸ مهر ۱۴۰۴ با تمرکز بر گسترش کاربرد علوم شناختی در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ورزشی در سالن اجتماعات آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز برگزار شد. هدف اصلی این نشست، افزایش آگاهی عمومی و معرفی پتانسیل‌های این دانش برای حل چالش‌ها در سطوح گوناگون بود.

 

با گسترش نقش علوم شناختی، فناوری‌های نوین و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای در بهبود کیفیت زندگی انسان، ضرورت ایجاد یک ساختار راهبردی برای بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. شورای راهبردی با هدف سیاست‌گذاری کلان، هماهنگی میان دستگاه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های علمی و اجرایی برای استفاده از فناوری‌های شناختی و توانمندی‌های انسانی در سطوح مختلف فردی، سازمانی و ملی تشکیل شده است.

 

در این نشست، سخنرانان به اهمیت شناخت مغز به عنوان مرکز تصمیم‌گیری، همدلی، ارتباطات اجتماعی و مدیریت استرس اشاره کردند بیان شد که بسیاری از مشکلات فردی و سازمانی ریشه در شیوه‌های نادرست تفکر و تصمیم‌گیری دارد؛ بنابراین نیاز است که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناورانه، روش‌های صحیح تفکر و الگو‌های موفق تصمیم‌گیری شناسایی و در سطح جامعه و سازمان‌ها ترویج داده شود.

 

با توجه به جایگاه ملی آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز و اهمیت موضوع علوم شناختی در جامعه، در این جلسه هم اندیشی نمایندگان بخش‌های دولتی و خصوصی از جمله دکتر علی اکبر صالحی، دکتر عبدالله نوروزی، دکتر سعید محمد، دکتر رامین مهمانپرست، دکتر داوود آدینه، دکتر واعظ مهدوی، دکتر محمد خزائی، دکتر مرتضی سرمدی، دکتر محمد حسین عادلی، دکتر عطا الله پور عباسی، سردار حسین جعفری، حمید استیلی، و… در این نشست حضور داشتند.

 

با گسترش نقش علوم شناختی، فناوری‌های نوین و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای در بهبود کیفیت زندگی انسان، نیاز به ایجاد یک ساختار راهبردی و منسجم برای بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. شورای راهبردی با هدف سیاست‌گذاری کلان، هماهنگی میان دستگاه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های علمی و اجرایی برای استفاده از فناوری‌های شناختی و توانمندی‌های انسانی در سطوح مختلف فردی، سازمانی و ملی تشکیل شده است. با توجه به جایگاه آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز و اهمیت موضوع علوم شناختی در جامعه، در این جلسه هم اندیشی نمایندگان بخش‌های دولتی و خصوصی در این نشست حضور داشتند.

 

این شورا تلاش می‌کند تا با تلفیق دانش علمی، فناوری‌های نوین و تجربه مدیریتی، فرآیند‌های تصمیم‌گیری و مدیریت را در سطوح مختلف بهبود بخشد و نقش علوم شناختی را در ارتقای کیفیت زندگی فردی و اجتماعی برجسته سازد.

 

در اولین جلسه شورای راهبردی، اعضا و سخنرانان به اهمیت شناخت مغز به‌عنوان مرکز اصلی تصمیم‌گیری و مدیریت فرآیند‌های شناختی و هیجانی انسان پرداختند.

 

بحث‌های ارائه‌شده نشان داد که بسیاری از مشکلات فردی و سازمانی ریشه در شیوه‌های نادرست تفکر و تصمیم‌گیری دارد و در نتیجه، بهره‌گیری از دانش علمی و فناوری‌های نوین برای شناسایی روش‌های صحیح تفکر و الگو‌های موفق تصمیم‌گیری اهمیت فراوانی دارد. بر اساس مباحث مطرح شده، شورا قصد دارد به شناسایی مجموعه مشکلات موجود در سازمان‌های رسمی بپردازد و معیار‌هایی که باعث بروز خطا و ناکارآمدی در فرآیند‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری می‌شوند را تحلیل کند تا با ارائه راهکار‌های مبتنی بر شواهد علمی، کیفیت تصمیم‌گیری و عملکرد سازمانی ارتقا یابد.

 

چشم‌انداز شورا در این جلسه به روشنی ترسیم شد؛ ایجاد جامعه‌ای توانمند، سالم و پویا که در آن ظرفیت‌های شناختی و انسانی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به شکوفایی رسیده و موجب ارتقای کیفیت زندگی فردی و اجتماعی گردد، اصلی‌ترین هدف بلندمدت شورای فناوری راهبردی معرفی شد. شورا مأموریت خود را در هدایت و پشتیبانی سیاست‌های کلان کشور در حوزه علوم شناختی و فناوری‌های راهبردی، ارتقای توان تصمیم‌گیری و مدیریت سازمان‌ها، فراهم آوردن بستر‌های لازم برای ارتقای سلامت شناختی و روانی آحاد جامعه، به ویژه سالمندان و گروه‌های آسیب‌پذیر، و همچنین تقویت فرهنگ کار تیمی و انسجام اجتماعی قرار داده است. در این راستا، شورا تأکید می‌کند که ارتباط میان پژوهش‌های علمی و نیاز‌های واقعی جامعه و سازمان‌ها باید به‌صورت مستمر و کارآمد برقرار شود تا بهره‌برداری از فناوری‌های شناختی واقعی و تأثیرگذار باشد.

 

در جریان جلسه، ارزش‌های بنیادین شورا نیز مورد تأکید قرار گرفت. اعضا بر ضرورت علم‌محوری و اتخاذ تصمیمات مبتنی بر شواهد علمی، توجه به کرامت انسانی و ارتقای توانمندی‌های فردی و جمعی، بهره‌گیری از نوآوری در مدیریت، آموزش و فناوری، تمرکز بر راهکار‌های عملی و کارآمد در سیاست‌گذاری و ارتقای همکاری میان دستگاه‌ها، سازمان‌ها و مراکز علمی تأکید کردند. این ارزش‌ها به عنوان چارچوب فکری شورا در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای برنامه‌های عملیاتی تعریف شده و نقش مهمی در شکل‌دهی به راهبرد‌ها و اقدامات آینده ایفا می‌کند.

 

اعضای شورا در ادامه به بحث درباره اهداف کلان و راهبرد‌های عملی پرداختند. تمرکز بر شناسایی و ارتقای ظرفیت‌های شناختی و ذهنی افراد، توسعه توان تصمیم‌گیری و مدیریت در شرایط عادی و بحرانی، ارتقای سلامت روانی و شناختی جامعه با تمرکز ویژه بر سالمندان، و تقویت فرهنگ کار تیمی و انسجام اجتماعی از جمله محور‌های اصلی بحث‌ها بود. همچنین بر اهمیت بهره‌برداری از فناوری‌های شناختی برای بهبود آموزش، مدیریت، سلامت و تبلیغات تأکید شد و شورا متعهد شد تا با حمایت از سیاست‌گذاری کلان کشور، فرهنگ‌سازی عمومی در زمینه ظرفیت‌های مغزی و شناختی و شناسایی مشکلات سازمانی و تحلیل معیار‌های مؤثر بر ناکارآمدی تصمیم‌گیری را دنبال کند. هدف نهایی شورا، شناسایی روش‌های صحیح تفکر و تصمیم‌گیری و ترویج آنها در سطوح فردی و مدیریتی است تا اثرات مثبت آن در بهبود عملکرد سازمانی و زندگی روزمره مردم ملموس شود.

 

راهبرد‌های شورا در حوزه‌های علمی، مدیریتی، آموزشی، فرهنگی، فناوری، اجتماعی و سلامت تعریف شده است. بر اساس این راهبردها، شورا تلاش می‌کند با توسعه همکاری‌های بین‌رشته‌ای میان علوم اعصاب، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و مدیریت، طراحی شاخص‌های علمی برای انتخاب و ارزیابی مدیران، اجرای برنامه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای سنجش و ارتقای عملکرد شناختی، ترویج فرهنگ همدلی و کار گروهی، و طراحی برنامه‌های ارتقای سلامت شناختی و روانی، جامعه‌ای سالم و پویا ایجاد کند که در آن انسان‌ها و سازمان‌ها بتوانند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مغزی و فناوری‌های نوین به بالاترین سطح عملکرد دست یابند.

 

شورا همچنین بر اهمیت عملیاتی کردن این راهبرد‌ها تأکید دارد. ایجاد آزمایشگاه‌های شناختی برای بررسی عملکرد مغز، طراحی شبیه‌سازی شرایط بحرانی برای آموزش تصمیم‌گیری در مشاغل حساس، اجرای طرح‌های ویژه برای سالمندان به منظور ارتقای ذخیره شناختی، برگزاری دوره‌های آموزشی مهارت‌های نرم، تدوین شاخص‌های علمی مدیریتی، همکاری با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و اجرای برنامه‌های فرهنگ‌سازی ملی در زمینه علوم شناختی از جمله اقداماتی است که برای تحقق اهداف شورا در نظر گرفته شده است. این اقدامات نشان می‌دهد که شورا قصد دارد دانش و فناوری را به‌طور مستقیم بهبود کیفیت زندگی و عملکرد سازمان‌ها پیوند دهد و آن را به عنوان یک سرمایه ملی در خدمت توسعه کشور قرار دهد.

 

در جمع‌بندی جلسه، مشخص شد که شورای راهبردی با تمرکز بر علم‌محوری، نوآوری، هم‌افزایی و انسان‌گرایی، درصدد است تا ایران را در حوزه علوم شناختی و کاربرد‌های اجتماعی آن به جایگاه شایسته‌ای در سطح منطقه و جهان برساند. دکتر محمد علی عقابیان رئیس آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز در پایان جلسه ضمن قدردانی از حضور اعضا، تأکید کرد که این نشست به عنوان نخستین جلسه شورا صرفاً برای بیان مسائل، ضرورت‌ها و چالش‌های موجود برگزار شده است و بررسی دقیق‌تر موضوعات و ارائه راهکار‌های عملیاتی در جلسات آتی دنبال خواهد شد. او خاطرنشان کرد که مسیر پیش رو نیازمند تعهد مستمر، همکاری بین‌رشته‌ای و بهره‌گیری دقیق از یافته‌های علمی و فناوری‌های نوین است تا بتوان مشکلات سازمانی را شناسایی و رفع کرد و روش‌های صحیح تفکر و تصمیم‌گیری را در سطح ملی ترویج نمود.