نخبگان دانشگاهی باید در برابر بحران‌های منطقه‌ای کنشگری جدی داشته باشند/ باید الگویی از هم‌افزایی علمی و صلح معرفتی در جهان ارائه دهیم

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو محمدرضا مردانی رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در مجمع عمومی مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای مقاومت و غزه و روز جهانی حماسه فلسطین، گفت: در شرایطی گرد هم آمده‌ایم که نظام بین‌الملل در حال تجربه‌ی یکی از عمیق‌ترین تحولات تاریخی خود است. آنچه در ادبیات روابط بین‌الملل از آن به عنوان گذار تمدنی یا تحول در نظم جهانی یاد می‌شود، امروز به واقعیت بدل گشته است. فروکاستن اقتدار تک‌قطبی غرب و ظهور قطب‌های جدید در آسیا، آمریکای لاتین و جهان اسلام، فرصت تاریخی بی‌سابقه‌ای برای بازتعریف جایگاه علمی، فرهنگی و تمدنی امت اسلامی فراهم آورده است.

وی با اشاره به تحول در نظم جهانی و فرصت بازتعریف هویت تمدنی افزود: جهان امروز از مرحله‌ی نظم مسلط غرب‌محور به سمت چندقطبی‌شدن دانایی در حرکت است. این تغییر، امکان بازیابی نقش تاریخی علم و معرفت اسلامی را به‌عنوان یکی از منابع بنیادین تمدن انسانی فراهم کرده است. مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها  باید این گذار را به‌مثابه یک فرصت تمدنی درک و آن را به برنامه‌های علمی و شبکه‌سازی نخبگانی ترجمه کند.

مردانی با بیان اینکه جهان مدرن با بحران معنا روبه‌رو است، اظهار داشت: جهان مدرن، با وجود رشد فناورانه، با بحران عمیق معنا، اخلاق و اعتماد اجتماعی مواجه است. این بحران، نشان‌دهنده‌ی نیاز بشر به معنویت عقلانی و اخلاق علمی است مفاهیمی که در بطن تمدن اسلامی نهفته‌اند. رسالت مجمع، احیای این گفتمان معرفتی از طریق هم‌افزایی علمی و تولید اندیشه است.

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به جنگ روایت‌ها و ضرورت حضور علمی مسلمانان تأکید کرد: در سطح بین‌المللی، نبردی گسترده بر سر روایت از حقیقت در جریان است. رسانه‌ها و مراکز فکری غربی در بازنمایی اسلام، تصویری ناقص و گاه خصمانه ارائه می‌دهند. نخبگان مسلمان باید با ابزار علم، پژوهش و تولید دانش معتبر، گفتمان حقیقی اسلام را بازسازی و در عرصه جهانی تثبیت نمایند.

رئیس سازمان بسیج اساتید کشور با اشاره به تفرقه هویتی و مأموریت هم‌گرایی نخبگانی تصریح کرد: یکی از اهداف استراتژیک مجمع باید مقابله با روند هویت‌زدایی و تفرقه‌افکنی میان جوامع اسلامی باشد. اتحاد نخبگان علمی شیعه و سنی، عرب و عجم، شرق و غرب، نه تنها ضرورتی فرهنگی بلکه پیش‌شرط تحقق تمدن نوین اسلامی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ی پیوند علم، فناوری و ارزش‌های اسلامی گفت: در عصر انقلاب صنعتی چهارم و ظهور هوش مصنوعی، جهان نیازمند مبانی اخلاقی تازه‌ای است. الگوی تمدن اسلامی می‌تواند الگویی از پیشرفت همراه با معنا ارائه دهد؛ توسعه‌ای که عدالت، کرامت انسان و مسئولیت اجتماعی را در بطن خود دارد.

مردانی با اشاره به ظرفیت‌های علمی پراکنده و ضرورت شبکه‌سازی در جهان اسلام افزود: جهان اسلام، علی‌رغم برخورداری از صدها هزار استاد، پژوهشگر و دانشگاه معتبر، از فقدان انسجام و همکاری رنج می‌برد. مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان، می‌تواند و باید محور سازمان‌دهی شبکه نخبگان مسلمان و پیونددهنده‌ی ظرفیت‌های علمی و فرهنگی امت باشد.

وی در ادامه با تأکید بر عدالت معرفتی و نقد تمرکز دانش در غرب خاطرنشان کرد: نظام تولید علم جهانی هنوز زیر سلطه‌ی چارچوب‌های غربی است. ایجاد مجلات علمی مشترک، کرسی‌های نظریه‌پردازی اسلامی و همایش‌های بین‌المللی و شبکه سازی برای تحول علوم انسانی می‌تواند به بازتوزیع عادلانه‌ی مرجعیت علمی کمک کند و توازن معرفتی تازه‌ای در عرصه جهانی رقم زند.

رئیس سازمان بسیج اساتید کشور همچنین با اشاره به نقش دانشگاه در امنیت و صلح پایدار گفت: دانشگاه اسلامی تنها نهاد آموزشی نیست، بلکه یک بازیگر تمدنی است. نخبگان دانشگاهی باید در برابر بحران‌های منطقه‌ای کنشگری جدی داشته باشند و برای حل مسائل جهان اسلام – از فلسطین تا مهاجرت نخبگان – راهکارهای علمی و راهبردی ارائه دهند.

مردانی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت نسل جوان در آینده‌ی تمدن اسلامی پرداخت و تصریح کرد: سرمایه‌ی تمدنی آینده در دستان جوانان است. پیوند میان استادان و نسل جوان، به‌ویژه در فضای دیجیتال و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، باید به‌عنوان یک اولویت راهبردی مورد توجه مجمع قرار گیرد. تربیت رهبران علمیِ اخلاق‌محور، زیربنای هر تمدن ماندگار است.

وی در پایان با تأکید بر دیپلماسی علمی و قدرت نرم امت اسلامی گفت: دیپلماسی علمی می‌تواند رکن اصلی هماهنگی، جاذبه و الهام بخشی در عرصه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و همگرایی امت اسلامی باشد. مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها  باید با بهره‌گیری از شبکه‌های علمی بین‌المللی، الگویی از هم‌افزایی علمی و صلح معرفتی در جهان ارائه دهد.

رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در پایان گفت: اکنون در این مقطع تاریخی، رسالت مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها چیزی فراتر از یک همکاری علمی صرف است. این مجمع باید اندیشه‌گاه تمدن نوین اسلامی باشد — جایی که علم، اخلاق، سیاست و عدالت در یک هندسه‌ی واحد معنا یابند. اگر بتوانیم از ظرفیت نخبگان مسلمان برای بازآفرینی تمدن علمی و معنوی بهره ببریم، نه‌تنها جهان اسلام، بلکه کل بشریت از آن منتفع خواهد شد.