درگیری مرزی پاکستان و طالبان: تهدید امنیتی یا جنگ پنهان؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو ؛ در هفته‌های اخیر، تنش‌های امنیتی و سیاسی میان افغانستان و پاکستان به اوج خود رسیده است. روابط میان طالبان در افغانستان و جمهوری اسلامی پاکستان به دلیل افزایش حملات تحریک طالبان پاکستان (TTP)، انفجار‌های مرزی، و اتهامات متقابل درباره حمایت از گروه‌های تروریستی، به بحرانی جدی تبدیل شده است. طالبان افغانستان پاکستان را مسئول انفجار‌های کابل و پکتیکا در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۲۵ دانسته و آن را نقض حاکمیت ملی خود معرفی کرده است. در مقابل، مقامات پاکستان بار‌ها اعلام کرده‌اند که افغانستان به پناهگاهی برای گروه‌های تروریستی از جمله تحریک طالبان پاکستان تبدیل شده است.

تحریک طالبان پاکستان (TTP) ؛ عامل اصلی تنش

سخنگوی ارتش پاکستان، احمد شریف، تأکید کرده است که افغانستان به پایگاه امنی برای انجام عملیات علیه پاکستان بدل شده و اسلام‌آباد برای دفاع از امنیت ملی خود اقدامات لازم را انجام خواهد داد. تحریک طالبان پاکستان طی دو سال گذشته مسئول حملات خونین بسیاری علیه نیرو‌های امنیتی پاکستان بوده و کابل هرگونه حمایت از این گروه را رد می‌کند. این وضعیت سبب افزایش درگیری‌های مرزی و بحران‌های دیپلماتیک میان دو کشور شده است.

در همین زمان، سفر امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، به هند که نخستین سفر یک مقام ارشد طالبان به هند پس از سال ۲۰۲۱ محسوب می‌شود، نگرانی‌های اسلام‌آباد را شدت بخشیده است. دیدار متقی با وزیر امور خارجه هند و اعلام بازگشایی سفارت هند در کابل، نشانه نزدیکی بیشتر طالبان به هند، رقیب سنتی پاکستان در منطقه است.

تحلیلگران پاکستانی این نزدیکی را عاملی برای تشدید تنش‌ها میان کابل و اسلام‌آباد می‌دانند. وزیر خارجه طالبان نیز در دهلی‌نو هشدار داده است که "شجاعت افغان‌ها را آزمایش نکنید" که پیامی مستقیم به پاکستان تلقی شده است.

اخراج پناهجویان افغان و تشدید نارضایتی

سیاست اخراج پناهجویان افغان از پاکستان نیز بر وخامت روابط افزوده است. از نوامبر ۲۰۲۳ تا کنون، بیش از یک میلیون پناهجوی افغان به اجبار از خاک پاکستان خارج شده‌اند.

این موضوع با واکنش تند طالبان مواجه شده و به عنوان نشانه‌ای از بی‌اعتمادی عمیق میان دو کشور تلقی می‌شود. آمار منتشرشده توسط موسسه مطالعات امنیتی پاکستان (PICSS) نشان می‌دهد که درگیری‌های مرزی در سال ۲۰۲۵ تقریباً دو برابر سال قبل افزایش یافته است و در سپتامبر ۲۰۲۵، بیش از ۱۳۵ کشته و ۱۷۳ زخمی در مرز‌ها ثبت شده است.

با وجود اینکه ارتش پاکستان تاکنون صحت حملات هوایی به مناطق مرزی افغانستان را تأیید نکرده، طالبان از حملات هوایی به برخی مناطق کابل و ولایت‌های دیگر خبر داده و این اقدامات را نقض آشکار حاکمیت ملی افغانستان دانسته‌اند. این تبادل اتهامات و تهدید‌ها می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تنش‌های نظامی و امنیتی در منطقه مرزی شود.

در حالی که طالبان به دنبال تنوع‌بخشی به سیاست خارجی خود و کاهش وابستگی به پاکستان است، نزدیکی به هند و سایر قدرت‌های منطقه‌ای این نگرانی را در اسلام‌آباد افزایش داده است.

موضع ایران؛ پیشنهاد میانجی‌گری

روابط افغانستان و پاکستان در این مقطع حساس به دلیل نبود گفت‌وگوی مستقیم و اعتماد متقابل، بسیار شکننده است. کشور‌های همسایه مانند ایران با اعلام آمادگی برای میانجی‌گری تلاش می‌کنند تا تنش‌ها را کاهش دهند، اما بدون اراده سیاسی جدی دو طرف، خطر تشدید بحران همچنان باقی است.

در نهایت، درگیری‌های مرزی میان افغانستان و پاکستان ناشی از ترکیبی از عوامل امنیتی، رقابت‌های ژئوپولیتیکی و بی‌اعتمادی تاریخی است که مدیریت آن نیازمند راهکار‌های دیپلماتیک و همکاری منطقه‌ای است. ادامه روند فعلی می‌تواند منجر به بروز درگیری نظامی گسترده شود که پیامد‌های آن برای ثبات جنوب آسیا بسیار خطرناک خواهد بود.