خبرگزاری دانشجوخواب سنگین نهضت ملی مسکن در لرستان
چهار سال از آغاز طرح نهضت ملی مسکن در کشور می‌گذرد، اما در لرستان، این طرح که قرار بود امیدی برای خانه‌دار شدن هزاران خانواده باشد، اکنون به یکی از نمونه‌های بارز ناهماهنگی و بی‌برنامگی دستگاه‌ها تبدیل شده است. از زمین و تسهیلات گرفته تا زیرساخت‌ها و نظارت، همه‌چیز در این طرح یا با تأخیر پیش می‌رود یا در نیمه‌راه متوقف مانده است.
طبق آمار رسمی اداره‌کل راه و شهرسازی استان، میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها تنها ۲۲ درصد است؛ یعنی کمتر از یک‌چهارم مسیر طی شده و آینده‌ی خانه‌دار شدن مردم همچنان در ابهام است.
آمار‌ها چه می‌گویند؟ فاصله شعار تا عمل
طبق گزارش رسمی اداره‌کل راه و شهرسازی لرستان، از مجموع ۱۰ هزار و ۲۰۳ واحد نهضت ملی مسکن که زمین آنها تأمین شده، تنها ۴ هزار و ۷۳۶ واحد موفق به دریافت تسهیلات بانکی شده‌اند. به بیان ساده‌تر، بیش از نیمی از متقاضیان هنوز پشت در بانک‌ها معطل‌اند.
در روستاها، اما وضعیت کمی متفاوت است. استاندار لرستان در گفت و گویی با اصحاب رسانه اظهارداشته است که در بخش روستایی، از مجموع ۱۰ هزار واحد تعهدشده، ۸۷ درصد تحقق یافته و ۸۷۰۰ واحد برای دریافت تسهیلات معرفی شده‌اند.
اما این آمار، هرچند امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد، فقط مربوط به بخش روستایی است؛ در شهر‌ها اوضاع بسیار بحرانی‌تر است و بسیاری از پروژه‌ها حتی هنوز به مرحله فونداسیون نرسیده‌اند.
مشکلات اصلی؛ از زمین تا بانک و از وعده تا واقعیت
یکی از جدی‌ترین موانع در اجرای طرح، بی‌میلی بانک‌ها به پرداخت تسهیلات است.
اکنون اغلب پروژه‌ها فقط با آورده متقاضیان پیش می‌روند؛ بانک‌ها نه همکاری می‌کنند و نه در موعد مقرر تسهیلات می‌دهند.
در حالی‌که طبق مصوبه دولت، بانک‌ها موظف به تأمین بخشی از منابع مالی بودند، گزارش‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد تسهیلات پس از ماه‌ها معطلی هنوز پرداخت نشده است.
کسری زمین و نبود زیرساخت
مسئله زمین در لرستان از ابتدا دردسرساز بوده است. طبق آماررسمی مجموع کسری زمین موردنیاز برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن در استان ۷۸۰ هکتار است که تا امروز فقط برای حدود ۲۵۰۰ واحد زمین مناسب تأمین شده است.
هرچند استاندار لرستان در خردادماه امسال اعلام کرد که زمین‌های بالقوه شناسایی و آماده استفاده شده‌اند، اما بررسی میدانی خبرنگار ما نشان می‌دهد بخش زیادی از این زمین‌ها هنوز فاقد زیرساخت‌های اولیه مانند آب، برق و جاده دسترسی‌اند.
سهم آورده متقاضیان، سنگین و فرساینده
با تأخیر در پرداخت تسهیلات، فشار مالی مستقیماً بر دوش مردم افتاده است. متقاضیانی که با امید به دریافت وام وارد طرح شده بودند، اکنون باید آورده خود را چند برابر کنند تا پروژه متوقف نشود.
یکی از متقاضیان پروژه خرم‌آباد می‌گوید:
اول گفتند ۴۰ میلیون کافی است، بعد شد ۸۰، حالا می‌گویند باید ۱۵۰ میلیون دیگر واریز کنیم. معلوم نیست آخرش چقدر باید بدهیم.
این وضعیت باعث شده بسیاری از متقاضیان از ادامه طرح انصراف دهند یا توان مالی خود را از دست بدهند.
افزایش هزینه ساخت و تورم مصالح
تورم افسارگسیخته در مصالح ساختمانی نیز به عامل مهمی در کندی پروژه‌ها تبدیل شده است.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد هزینه ساخت هر مترمربع مسکن در نهضت ملی طی دو سال گذشته بیش از دو برابر شده است. این موضوع نه‌تنها پیمانکاران را تحت فشار گذاشته بلکه باعث توقف برخی پروژه‌ها در نیمه‌راه شده است.
ضعف نظارت و نبود شفافیت
بسیاری از متقاضیان از نبود اطلاع‌رسانی دقیق گلایه دارند. نه تاریخ تحویل مشخص است، نه آمار واقعی در دسترس مردم. جلسات شورای مسکن استان معمولاً پشت در‌های بسته برگزار می‌شود و خروجی آنها بیشتر قول است تا عمل.
بسیاری از پروژه‌ها به‌دلیل عدم نظارت کافی پیمانکاران و تأخیر در تامین مالی متوقف مانده‌اند. اگر نظارت مستمر وجود داشته باشد، حداقل بخشی از این مشکلات قابل پیشگیری بود.
استاندار لرستان در یکی از نشست‌های شورای مسکن تأکید کرده است که مشکلات زمین تا حد زیادی برطرف شده و در حال حاضر تمرکز ما بر تأمین مالی و تسریع ساخت است.
اما واقعیت میدانی با این اظهارات فاصله زیادی دارد. پیمانکاران می‌گویند بدون تسهیلات بانکی و حمایت دولت، امکان تسریع در ساخت وجود ندارد.
پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی تأخیر‌ها
تأخیر در اجرای نهضت ملی مسکن فقط یک مسئله عمرانی نیست، بلکه تبعات مستقیم اقتصادی و اجتماعی دارد ازافزایش قیمت مسکن در بازار آزاد به دلیل کاهش عرضه تاکاهش اعتماد عمومی به وعده‌های دولت، فشار روانی و مالی بر خانواده‌های کم‌درآمدوبی‌انگیزگی پیمانکاران و خروج برخی از پروژه‌ها از چرخه ساخت، همگی از پیامد‌هایی است که تاخیر در انجام این پروژه ملی شدت آنها را افزایش می‌دهد.
نهضت ملی مسکن در لرستان با وجود اهداف والا و وعده‌های مکرر، هنوز نتوانسته از مرحله حرف و وعده عبور کند. زمین‌هایی که باید خانه شوند، همچنان بی‌سقف‌اند؛ بانک‌هایی که باید تسهیلات دهند، هنوز در سکوت‌اند؛ و مردمی که باید امیدوار باشند، هر روز ناامیدتر می‌شوند.
اگر دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها و پیمانکاران به همین روال پیش بروند، نهضت ملی مسکن در لرستان به‌جای اینکه الگویی برای عدالت اجتماعی باشد، به نمادی از وعده‌های بی‌ثمر تبدیل خواهد شد
