از رمزگشایی خواب و رؤیا تا درمان افسردگی با تراشه‌های هوشمند

همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: علم «نوروساینس» با ترکیب هوش مصنوعی، مهندسی و روان‌شناسی در حال کشف مرزهایی تازه از ذهن بشر است؛ مرزهایی که تا همین چند سال پیش، فقط در فیلم‌های علمی‌تخیلی تصور می‌شدند. امروز دانشمندان نه‌تنها توانسته‌اند امواج مغزی را بخوانند و بازسازی کنند، بلکه حالا می‌خواهند رؤیاها، احساسات و حتی تصمیم‌های انسان را نیز رمزگشایی کنند؛ از پروژه‌های اتصال مستقیم مغز به کامپیوتر گرفته تا درمان اختلالات روانی با هوش مصنوعی، همه نشانه‌ یک انقلاب علمی در دنیای شناخت است. شرکت‌هایی مانند Neuralink متعلق به ایلان ماسک، در تلاش‌اند تا رابط‌هایی بسازند که مغز انسان بتواند مستقیم با رایانه یا تلفن ارتباط برقرار کند. هدف نهایی این پروژه‌ها، کمک به افراد دارای ناتوانی حرکتی، و در آینده، افزایش توانایی‌های شناختی همه انسان‌هاست. به بیان ساده‌تر روزی خواهد رسید که انسان بتواند تنها بافکر کردن، پیام بفرستد یا برنامه‌ای را در کامپیوتر اجرا کند. بیشتر بخوانید : یکی از مهم‌ترین کاربردهای کنونی فناوری مغز، درمان بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب است. پژوهشگران در دانشگاه‌های آمریکا و ژاپن تراشه‌هایی ساخته‌اند که با تحریک نواحی خاصی از مغز و تحلیل داده‌های عصبی با هوش مصنوعی، احساسات بیمار را تنظیم می‌کنند . این فناوری می‌تواند در آینده جایگزین داروهای ضدافسردگی شود. در پروژه‌ای پیشرو در ژاپن، دانشمندان توانسته‌اند با تحلیل فعالیت مغز هنگام خواب، تصاویر مبهم رؤیاها را بازسازی کنند. این دستاورد می‌تواند درک ما از ذهن ناخودآگاه را متحول کند و شاید روزی بتوان رؤیاها را مانند فیلم تماشا کرد! تحقیقات جدید نشان می‌دهد حافظه انسان فقط در هیپوکامپ ذخیره نمی‌شود؛ بلکه در شبکه‌ای از مسیرهای عصبی گسترده پخش است. درک این مسیرها می‌تواند به درمان آلزایمر و آسیب‌های مغزی کمک کند و حتی امکان «انتقال حافظه» را در آینده فراهم آورد. فناوری‌های عصبی در حال بازتعریف مفهوم انسان بودن‌اند؛ از خواندن فکر تا تقویت ذهن، علم نوروساینس در آستانه‌ تغییر بزرگ دیگری است؛ تغییری که شاید نسل آینده را به «انسان‌های هوشمندتر از طبیعت» تبدیل کند.