روند مهاجرت نخبگان و اثرات آن بر اقتصاد ایران

در سال‌های اخیر، روند مهاجرت نخبگان ایرانی شتاب قابل توجهی به خود گرفته است؛ موضوعی که کارشناسان آن را یکی از چالش‌های مهم توسعه اقتصادی کشور می‌دانند. بر اساس گزارش‌های غیررسمی، بخش قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر ایران در رشته‌های مهندسی، علوم پایه و پزشکی، طی پنج سال گذشته برای ادامه تحصیل یا اشتغال به کشورهای توسعه‌یافته مهاجرت کرده‌اند.

خروج سرمایه انسانی از کشور تنها یک مسئله فردی نیست، بلکه آثار گسترده‌ای بر رشد اقتصادی، بهره‌وری و نوآوری دارد. هر نخبه‌ای که کشور را ترک می‌کند، در واقع بخشی از سرمایه‌گذاری آموزشی و پژوهشی کشور نیز از دست می‌رود؛ این امر در بلندمدت می‌تواند موجب کاهش توان رقابتی ایران در عرصه فناوری و تولید دانش‌بنیان شود.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که عواملی مانند نبود فرصت‌های شغلی متناسب با تخصص، مشکلات اقتصادی، محدودیت‌های پژوهشی و کمبود حمایت‌های مالی از طرح‌های نوآورانه از مهم‌ترین دلایل مهاجرت نخبگان به شمار می‌رود.

با این حال، کارشناسان معتقدند اگر سیاست‌های جذب و بازگشت نخبگان به‌صورت هدفمند اجرا شود، از جمله ارائه مشوق‌های مالی، تسهیل فعالیت استارتاپی، و ایجاد زیرساخت‌های پژوهشی مؤثر، می‌توان بخشی از این ظرفیت از دست‌رفته را دوباره به چرخه تولید و اقتصاد کشور بازگرداند.