مقاله مشترک عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و استاد دانشگاه آمستردام / ارتقای یک نظریه ایرانی درباره قدر

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مقاله‌ای با عنوان «قدرت بندری ۲: امید‌های ژئواکونومیک چین و ترس‌های ژئوپلیتیکی آمریکا» به قلم حسن نورعلی (دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران) و ویرجینی ممدوح (استاد دانشگاه آمستردام، و سردبیر پیشین ژورنال Geopolitics از تیلور و فرانسیس) در مجله معتبر Journal of Transport Geography از انتشارات الزویر منتشر شد.

این نشریه با ضریب تأثیر ۶.۳ و رتبه Q۱ در حوزه جغرافیای حمل‌ونقل و مطالعات بندری، از مجلات پیشرو و شاخص بین‌المللی به شمار می‌رود. این همکاری علمی در خلال دوره فرصت مطالعاتی دکتری در دانشگاه آمستردام انجام شده است. مقاله «قدرت بندری ۲» ادامه و تکامل‌بخش نظریه «قدرت بندری» است که نخستین بار در سال ۲۰۲۲ در همین مجله از سوی محقق با همکاری کالین فلینت، استاد برجسته ژئوپلیتیک در دانشگاه ایالتی یوتای آمریکا، و دکتر سید عباس احمدی (عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران) منتشر شد.

نسخه نخست این نظریه پیش‌تر نیز در بخش «دستاورد‌های بین‌المللی» دانشگاه تهران نمایه شده بود و نسخه دوم این نظریه با افزودن لایه‌های تحلیلی تازه، از جمله زاویه‌های گفتمانی، جغرافیا‌های احساسی، واژگونی ساختار‌های غالب و تخیلات ژئوپلیتیکی، چارچوب نظری قدرت بندری را از طریق روش انتقادی ارتقا داده است.

در این مقاله نشان داده می‌شود که بنادر نه تنها زیرساخت‌های مادی برای تجارت و جابه‌جایی کالا هستند، بلکه در قالب روایت‌ها، نماد‌ها و احساسات جمعی نیز قدرت تولید و بازتوزیع نظم جهانی را دارند. تمرکز ویژه پژوهش بر «امید‌های ژئواکونومیک چین» در برابر «ترس‌های ژئوپلیتیکی آمریکا» است که بیانگر نقش اساسی احساسات و گفتمان‌ها در شکل‌دهی به رقابت‌های فضایی جهانی است.

انتشار این مقاله در یکی از معتبرترین نشریات علمی جهان نشان می‌دهد که این دستاورد علمی، نه تنها به بازاندیشی در جایگاه بنادر در نظم ژئوپلیتیکی جهانی کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای طرح دیدگاه‌های نوین از سوی محققان ایرانی در حوزه جغرافیای سیاسی و روابط بین‌الملل در مجامع جهانی را فراهم می‌سازد.

گفتنی است که کتاب «قدرت بندری: ژئوپلیتیک ابتکار کمربند و جاده چین» نیز که این ایده ژئوپلیتیکی را با بررسی یک نمونه فضایی در نظم معاصر جهانی تکمیل می‌کند، بزودی از سوی این محقق با همکاری کالین فلینت (دانشگاه ایالتی یوتا) و ویرجینی ممدوح (دانشگاه آمستردام) در انتشارات Routledge منتشر خواهد شد.