فقط ۲۰ درصد ایرانی‌های بالای ۵۰ سال استخوان سالم دارند| بهترین ورزش برای پیشگیری از پوکی استخوان

همشهری آنلاین – مریم سرخوش: دکتر باقر لاریجانی، رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در نشست خبری هفته ملی سلامت استخوان، مشکلات بهداشتی استخوان را از چالش‌های جدی نظام سلامت عنوان کرد و گفت: موضوع سلامت استخوان در کانون توجه قرار گرفته و تحقیقات گسترده‌ای در زمینه سلامت استخوان انجام شده و چندین‌هزار نفر طی ۳ مرحله مورد بررسی قرار گرفته‌اند و اطلاعات آنها در دسترس است. به گفته لاریجانی تراکم‌ استخوان‌ها تا ۳۰ سالگی در شرایط رشد قرار دارند اما عوامل مختلفی مانند نژاد می‌تواند وضعیت رشد تراکم استخوان را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل رشد تراکم استخوان‌ها برای تمام افراد شرایط یکسان و مشترک ندارد. با افزایش سن هم تراکم استخوانی کاهش پیدا می‌کند و در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی به اوج خود می‌رسد. این متخصص درباره وضعیت سلامت استخوانی در کشور بیان کرد: فقط ۲۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال، شرایط نرمال استخوانی دارند و ۳۰ درصد به مشکل پوکی استخوان جدی مبتلا هستند. ۵۰ درصد این افراد هم در وضعیت اختلال استخوانی قرار دارند و نشان می‌دهد که باید به موضوع پوکی استخوان توجه جدی شود. حدود ۴۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال هم به پوکی استخوان مبتلا هستند و ۴۰ درصد هم کمبود در تراکم استخوان دارند. به طور کلی مشکلات استخوانی گریبان ۹۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال را گرفته است. لاریجانی درباره اهمیت پوکی استخوان به این نکته اشاره کرد که یک ترومای کوچک یا زمین‌خورگی ساده هم می‌توانند شکستگی در استخوان‌های مختلف، ایجاد کند، از جمله شکستگی در ستون فقرات. بیشتر از ۶۰ درصد شکستگی‌ها به دلیل تروماهای کوچک رخ می‌دهد. یک آسیب دیگر پوکی استخوان هم این که می‌تواند سبب گوژپشتی و کوتاه شدن قد شود. او با بیان این که آگاهی از سلامت استخوان در کشور بسیار پایین است، عنوان کرد: حدود ۸۰ درصد افراد از پوکی استخوان خود مطلع نیستند و این در حالی است که مردم باید از سلامت استخوان و ضرورت این مؤلفه آگاه باشند. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد از هر هزار نفر مبتلا به پوکی استخوان فقط ۸۰ نفر درمان را پیگیری می‌کند و بسیاری از افراد با وجود آغاز درمان، اما در ادامه پیگیری نمی‌کنند. البته بی‌توجهی به درمان پوکی استخوان فقط به مردم ما محدود نیست و در تمام دنیا وجود دارد اما در کشور ما نسبت به سایر کشورها بیشتر است. رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی تهران درباره ریسک‌فاکتورهای موثر بر پوکی استخوان بیان کرد: برخی عوامل خطر موثر بر پوکی استخوان مثل ژنتیک قابل کنترل نیست. اما مساله تغذیه هم وجود دارد و ۶۰ درصد مردم کشور ما به میزان کلسیم مصرف نمی‌کند. این در حالی است که با وجود ضرورت مصرف کلسیم اما در رسانه‌ها تبلیغاتی درباره افزایش اسیدیته معده با مصرف شیر دیده می‌شود. این برای زمانی است که سوءمصرف شیر داشته باشیم و در شرایط متعادل چنین مشکلاتی به وجود نمی‌آید. لاریجانی با تاکید بر این که مطالعات نشان داده مصرف کلسیم و ویتامین دی می‌تواند از پوکی استخوان جلوگیری کند، عنوان کرد: میزان مصرف روزانه کلسیم باید ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم باشد. کلسیم می‌تواند از لبنیات، منابع گیاهی و مواد غذایی تامین شود. اگر خواهان تامین کلسیم از منابع گیاهی هستیم باید به میزان بیشتری از لبنیات آن را مصرف کنیم. البته میزان سرانه مصرف سالیانه لبنیات در کشورهای جهان برای هر فرد ۳۰۰ کیلو است اما این رقم در کشور ما یک چهارم گزارش می‌شود. او ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف این ویتامین پس از دوران پاندمی کرونا در کشور ما بهبود یافته و اگر بتوانیم افزایش این ویتامین در کشور را حفظ کنیم، اقدام خوبی است اما اکنون وضعیت مناسبی نداریم و بهتر است ماهانه یک قرص ۵۰ هزار واحدی یا در هفته‌ ۵ هزار واحدی یا روزانه هزار واحدی مصرف شود. لاریجانی درباره آمار و ارقام شکستگی استخوان در کشور هم بیان کرد: در ۱۴۰۰ آمار شکستگی‌ها ۱۵۰ هزار مورد گزارش شد. در نظر داریم که برنامه ثبت شکستگی و پیگیری را با همکاری وزارت بهداشت در سطح کشور اجرا کنیم. با توجه به آمار و ارقام سال ۱۴۰۰ می‌توان گفت که روزانه ۴۰۰ نفر دچار شکستگی می‌شوند. ۸۰ درصد شکستگی‌ها هم در کسانی رخ می‌دهد که پیش‌تر سابقه شکستگی داشته‌اند. روزانه ۱۰ نفر به دلیل شکستگی‌های شدید جان خود را از دست می‌دهند. به گفته این پزشک، فقط دو نفر از هر ۱۰ نفر افراد بالای ۵۰ سال دارای و تنها ۵ درصد زنان بالای ۶۵ سال دارای سنجش تراکم استخوان نرمال هستند. رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با بیان اینکه بار اقتصادی شکستگی بر سیستم بهداشتی و درمانی بسیار زیاد است، تاکید کرد: هزینه‌های ناشی از شکستگی بر سیستم بهداشتی و درمانی سالانه ۴۰۰ میلیون دلار است. هزینه هر شکستگی لگن و ساعد به ترتیب ۵۰۰۰ و ۱۲۰۰ دلار است. او درباره زمان تراکم سنجش استخوان هم بیان کرد: مردان بالای ۷۵ سال و زنان بالای ۶۵ سال باید یکبار در سال تست تراکم سنجش استخوان داشته باشند. اگرچه مشکلی در زمینه دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان در کشور نداریم اما توزیع این دستگاه‌ها در کشور مناسب نیست و بیشترین تراکم در تهران است. دکتر فاطمه حاجی ولی‌زاده، رئیس اداره بیماری‌های عضلانی - اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت نیز در نشست خبری عنوان کرد: وضعیت مصرف کلسیم و شیر در کشور ما بسیار کمتر از حد انتظار است. مصرف کلسیم می‌بایست به نحوی باشد که افراد روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند. او با بیان اینکه عوامل مختلفی سبب پوکی استخوان می‌شود، بیان کرد: برخی عوامل منجر به پوکی استخوان غیرقابل کنترل هستند. به طور مثال، زنان نسبت به مردان زودتر دچار پوکی استخوان می‌شوند . اما سبک زندگی از موارد قابل کنترل است و جزو ریسک‌فاکتورهای موثر بر پوکی استخوان محسوب می‌شود. افزایش فعالیت بدنی و ورزش هم می‌تواند در سلامت استخوان نقش موثری داشته باشد و با انجام ورزش‌هایی می‌توان بر سلامت استخوان تاثیر گذاشت. بیشتر بخوانید حاجی ولی‌زاده با تاکید بر این که انجام سنجش تراکم استخوان با افزایش سن ضروری است، ادامه داد: این سنجش تحت پوشش بیمه قرار دارد، اما فقط پزشکان متخصص می‌توانند نسبت به تجویز آن اقدام کنند تا پوشش بیمه ارایه شود. در نظر داریم که شرایطی را مهیا کنیم که پزشکانی که در نظام شبکه حضور دارند بتوانند تست سنجش تراکم استخوان را تجویز کنند. این مسئول در پاسخ به سوال همشهری آنلاین، درباره ورزش مناسب برای پیشگیری از پوکی استخوان بیان کرد: فعالیت بدنی از دو جنبه مهم است، اول این که فعالیت بدنی مناسب استخوان را تحریک می‌کند تا استئوپلاس‌ها استخوان‌سازی کنند و بدن با اسکلت قوی‌تری شکل بگیرد. دوم می‌تواند میزان زمین‌خوردگی که باعث شکستگی می‌شود را کنترل می‌کند. با انجام ورزش‌های توانمندی می‌توان این وضعیت را تقویت کرد. توصیه به انجام ورزش‌هایی که عضلات و استخوان‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد مثل برداشتن وزنه‌ها. بعد از ۵۰ سالگی روند برداشت کلسیم و ماده معدنی از استخوان بیشتر می‌شود و باید عامل تحریکی داشته تا استخوان‌سازی در آنها بیشتر باشد، این محرک ورزش و فعالیت بدنی است. دکتر نوشین فهیم‌فر، رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم هم در ادامه این نشست بیان کرد: بافت استخوان مدام در حال ساخت و تحلیل است. در سنین پایین‌تر بازوی ساخت قوی‌تر است و در سنین بالا تحلیل رخ می‌دهد. اگر از سنین کودکی بازوی ساخت را تقویت کنیم، افراد در بزرگسالی دیرتر به این عارضه مبتلا خواهند شد و شیب کمتری خواهد داشت. فهیم‌فر ادامه داد: ورزش‌هایی که بیشتر تحمل وزن هستند می‌توانند برای پیشگیری از استخوان مفید باشند. برای سالمندان هم پیاده‌روی با سرعت تندتر و حفظ تعادل پیشنهاد می‌شود. محتوای مهم درباره پیشگیری از پوکی از استخوان و توصیه‌ها مرتبط با آن را می‌توانید در سایت Osteoday.ir بخوانید و آگاهی لازم را دریافت کنید.