خبرگزاری دانشجو۱۰ سال از فرمان رهبری گذشت؛ کودکان مهاجر هنوز پشتِ درهای مدرسه‌اند!
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، قرارگاه افغانستان و هسته‌های بین‌الملل بسیج دانشجویی به وزیر کشور نامه نوشت که متن آن به شرح زیر است:
هیچ کودک افغانستانی حتی مهاجرینی که به صورت غیرقانونی و بدون مدرک در ایران حضور دارند نباید از تحصیل بازبماند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند. (مقام معظم رهبری، اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴)
وزیر محترم کشور
جناب آقای دکتر اسکندر مومنی
با سلام و احترام.
اکنون با گذشت بیش از یک دهه از صدور دستور صریح مقام معظم رهبری مبنی بر تحصیل مهاجرین، متأسفانه هنوز شاهد بی‌توجهی‌ها و کاستی‌های جدّی در زمینه اجرای کامل این فرمان هستیم. گزارش‌های میدانی و مراجعات مکرر خانواده‌های مهاجر به دفاتر کفالت و مراکز اداره امور اتباع نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از کودکان مهاجر در سال تحصیلی جاری، با موانع متعدد و بن‌بست‌های اداری در مسیر ثبت‌نام و ادامه تحصیل مواجه هستند.
بر اساس ابلاغیه وزارت کشور در شهریورماه سال جاری، صدور برگه معرفی‌نامه جهت ثبت‌نام در مدارس برای تمامی مهاجرین ـ اعم از دارندگان پاسپورت، کارت آمایش، دفترچه اقامت و برگه سرشماری ـ الزامی گردیده است. در حالی که در سال‌های گذشته این فرآیند صرفاً شامل افرادی بود که دارای برگه سرشماری بودند. این تغییر ناگهانی و عدم تمهید زمان‌بندی مناسب، مشکلات بسیاری را برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان مهاجر ایجاد کرده است. به تازگی نیز در جدیدترین اطلاعیه وزارت کشور (اطلاعیه ۲۱ مهرماه) ناهماهنگی و عدم اتخاذ تدابیر لازم مشهود می‌باشد که موجب سردرگمی خانواده‌های مهاجرین، ازدحام جمعیت و فشار به مدارس شده، درحالیکه تنها چند روز بیشتر تا پایان مهلت ثبت‌نام (۲۵ مهر) باقی نمانده‌است!
علاوه بر مشکلات مذکور، اختلال سیستمی در سامانه نوبت‌دهی و عدم شناسایی کد یکتا جهت دریافت معرفی‌نامه و همچنین برخورد فراجا با مهاجرین فاقد مدارک قانونی که طبق اطلاعیه وزارت کشور برای ثبت‌نام دانش آموزان خود به دفاتر و مراکز مربوطه مراجعه می‌کنند نیز باعث بلاتکلیفی و رنجش مهاجرین شده‌است. متاسفانه این رویه نادرست، هرساله تکرار می‌شود و اطلاعیه‌ها و بخشنامه‌های دیرهنگامی که در آن اثری از تدابیر لازم دیده نمی‌شود بجای به حداقل رساندن مشکلات مهاجرین کشورمان، هرساله آنها را با چالش‌های جدیدتری روبه‌رو می‌کند.
قرارگاه افغانستان و هسته‌های بین‌الملل بسیج دانشجویی، در راستای مأموریت ذاتی خود مبنی بر پیگیری تحقق فرامین امامین انقلاب اسلامی در عرصه بین‌الملل و مهاجرین، نکات و دغدغه‌های زیر را جهت بررسی و اقدام فوری یادآور می‌شود:
۱. عدم زمان‌بندی مناسب و صدور بخشنامه‌های دیرهنگام در حالی که آخرین بخشنامه ۲۱ روز پس از آغاز سال تحصیلی ابلاغ شده و اتباع با ظرفیت‌های پرِ مدارس مواجه می‌شوند.
۲. ابهام در تعیین تکلیف فرزندان دو مدرکی (فرزندانی که یکی از والدین دارای کارت آمایش و دیگری دارای پاسپورت یا برگه سرشماری است)
۳. طولانی بودن فرآیند الحاق مدارک دانش‌آموز به والدین و بی‌توجهی به محدودیت زمانی ثبت‌نام مدارس.
۴. طولانی بودن روند انتقال حضانت یا کفالت فرزند به مادر که موجب بلاتکلیفی بسیاری از کودکان در فرآیند ثبت‌نام شده‌است.
۵. تمرکز صدور معرفی‌نامه‌ها تنها در یک مرکز در شهر تهران طی چند ماه اخیر، که موجب ازدحام گسترده مراجعین و بروز برخورد‌های نامناسب با خانواده‌های مهاجر گردیده است.
بر اساس «قانون حمایت از حقوق اطفال و نوجوانان» مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۹، تکالیفی برای دستگاه‌ها از جمله وزارت کشور در نظر گرفته شده است. بند «ت» ماده ۶ این قانون وزارت کشور را مکلف می‌کند که با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به شناسایی اطفال و نوجوانان فاقد اسناد هویتی اعم از اتباع ایرانی و غیرایرانی اقدام کرده و آنان را حسب مورد به نهاد‌های حمایتی، آموزشی، درمانی یا قضائی معرفی کند.
از منظر بین‌المللی نیز باید یادآور شد که این محدودیت‌ها در تضاد آشکار با مفاد «کنوانسیون حقوق کودک» است که جمهوری اسلامی ایران به آن متعهد شده‌است. این کنوانسیون تصریح می‌کند که تمامی کودکان بدون تبعیض، فارغ از نژاد، رنگ، جنسیت، زبان، مذهب، عقیده سیاسی یا غیرسیاسی، ملیت، قومیت، پیشینه اجتماعی، دارایی، معلولیت یا هر وضعیت دیگر، از حقوق مندرج در این معاهده برخوردارند. بر اساس ماده ۶ این کنوانسیون، دولت‌ها موظف‌اند بقا و رشد کودکان را تا بالاترین حد ممکن تضمین کنند. همچنین ماده ۲۸، دولت‌ها را مکلف می‌سازد آموزش ابتدایی رایگان و در دسترس را برای همه کودکان فراهم کنند.
طبق بازدید‌های میدانی بسیج دانشجویی و بررسی گزارش‌های مردمی، حتی برخی از خانواده‌هایی هم که تمامی اعضای آنان دارای مدارک اقامتی معتبر نظیر پاسپورت، کارت آمایش یا دفترچه اقامت هستند نیز تاکنون موفق به دریافت معرفی‌نامه و ثبت‌نام در مدارس نشده‌اند که طبق گفته وزیر آموزش پرورش، «تا کنون بیش از ۵۰ هزار دانشجوی مهاجر هنوز موفق به ثبت نام نشده‌اند.» این در حالی است که طبق ماده ۲۷ قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، مسئولان یا کارکنان نهاد‌های حکومتی یا دستگاه‌های اجرایی که از انجام وظایف خود امتناع کنند، به انفصال از خدمات دولتی و عمومی درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند. افزون بر این، ماده ۳۱ این قانون تصریح دارد که تمامی جرائم موضوع این قانون جنبه عمومی داشته و بدون نیاز به شکایت خصوصی قابل تعقیب است.
با توجه به مشکلات و موانع نام‌برده و فرصت محدود برای ثبت‌نام دانش آموزان مهاجر، از جناب عالی انتظار می‌رود در اسرع وقت طبق نص صریح قانون مجلس و تعهد ایران در قبال کنوانسیون بین المللی، ضمن بازنگری در فرآیند فعلی، دستورات لازم را جهت رفع مشکلات و موانع موجود، ایجاد سازوکاری هماهنگ، شفاف و زمان‌بندی‌شده برای ساماندهی وضعیت تحصیلی کودکان مهاجر صادر نموده و همچنین مهلت ثبت‌نام دانش آموزان مهاجر در مدارس را تمدید نمایید تا ان‌شاءالله هیچ کودک مهاجری از حق مسلم خود در تحصیل محروم نماند. در غیر اینصورت بسیج دانشجویی در پیگیری و احقاق حق سلب شده مهاجرین عزیز کشورمان، طبق دستور مقام معظم رهبری از هیچ تلاشی دریغ نخواهد کرد.
