خبرگزاری دانشجوحفظ امنیت معابر دانشگاه؛ تعهد رسمی یا تلنگر فراموش شده؟
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در اظهارات اخیر خود بر اهمیت حیاتی تأمین امنیت دانشجویان تاکید ویژه‌ای داشت: «تامین امنیت معابر دانشگاه تامین شود؛ دانشگاه‌ها مکلف هستند در محدوده خودشان تامین روشنایی کنند «قتل امیرمحمد خالقی درمیان، که هنگام مراجعه به خوابگاه دانشگاه، توسط دو سارق موتورسوار اتفاق افتاد، مسئله امنیت معابر و محیط‌های مجاور دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها به یکی از اولویت‌های حیاتی تبدیل کرده است که باید مورد توجه قرار گیرد. امنیت دانشجویان یک خواست اولیه و طبیعی است که باید تامین شود، به عبارتی دانشگاه‌ها موظف هستند در محدوده تردد دانشجویان تامین روشنایی کنند. لازم به ذکر است که مرز‌های امنیت دانشجویان صرفاً به درب ورودی دانشگاه محدود نمی‌شود، و معابر پیرامونی نیز بخشی از حریم امنی است که باید توسط نهاد‌های مربوطه، ایمن‌سازی شود.
پیرو قتل امیرمحمد خالقی درمیان، سردار عباسعلی محمدیان، فرمانده انتظامی تهران بزرگ در گفت‌وگوی ویژه خبری از جمع‌آوری کیوسک این مجموعه به درخواست دانشگاه در سال ۱۴۰۱ خبر داد: «در این منطقه قبلا یک کیوسک انتظامی بود که در سال ۱۴۰۱ به درخواست خود مسئولان دانشگاه جمع‌آوری شد». این در حالی است که وجود و جمع آوری کیوسک‌های نظامی از سمت سرپرست خوابگاه و رئیس سابق دانشگاه تهران رد شد ولی در عین حال انجمن دانش‌آموختگان علوم اجتماعی دانشگاه تهران اظهارات فرمانده انتظامی تهران بزرگ را تایید و اعلام کرده «متأثر از قضایای سال ۱۴۰۱ و وجود التهابات اجتماعی برخی استادان محترم در دانشکده‌های علوم انسانی به‌خصوص دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در یک ارزیابی اشتباه معتقد بودند وجود هرگونه نماد امنیتی و انتظامی به‌خصوص نماد‌های پلیس در حوالی اماکن تردد دانشجویان باعث حساسیت و تحریک دانشجویان خواهد شد و لذا با فشار‌های متعدد به بخش‌های اجرایی وزارت علوم خواستار جمع‌آوری هرگونه تحرک عوامل پلیس در این منطقه شدند.»
به گفته محمدیان، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، علاوه بر این ۱۹ دی ۱۴۰۳ مسئولان و دانشجویان به پلیس درخواست داده بودند که این موضوعات امنیتی حل شود و گشت ویژه برای این منطقه در دستور کار قرار گیرد. همچنین درخواست جلسه‌ای به پلیس رسیده و قرار بوده ۱۵ بهمن‌ماه جلسه تشکیل شود، اما ظاهرا دو ساعت قبل از زمان جلسه، این جلسه از سوی دانشگاه لغو می‌شود و علی‌رغم اینکه قرار بود تا ۴۸ ساعت، روز بعدی جلسه تعیین شود، اما هیچ تاریخی از این جلسه از سوی مسئولان دانشگاه مشخص نشد و چرایی آن هنوز هم مشخص نیست....
فقدان روشنایی، نقطه کور حوادث
یکی از کلیدی‌ترین عواملی که در حوادثی نظیر سرقت و تجاوز به حریم شخصی نقش ایفا می‌کند، فقدان روشنایی کافی و نظارت محیطی در شب است؛ چرا که این مسیر‌ها کانون اصلی نگرانی‌های امنیتی جامعه دانشگاهی محسوب می‌شوند. تاریکی این معابر، خود به عاملی کاهنده در احساس امنیت دانشجویان تبدیل شده و آنها را در برابر تهدیدات فیزیکی و روانی آسیب‌پذیر می‌کند. از منظر دانشگاه و شهرداری، تأمین روشنایی استاندارد و با کیفیت (بدون ایجاد نقاط کور)، یک وظیفه ذاتی برای حفاظت از جان و سلامت روان دانشجویان است. جامعه دانشگاهی و فعالان دانشجویی نیز پس از قتل خالقی درمیان تأکید کردند که دانشگاه‌ها و شهرداری‌ها موظف‌اند در محدوده تردد دانشجویان به خوابگاه‌ها و ساختمان‌های آموزشی، اقدام به تأمین روشنایی استاندارد و نصب دوربین‌های نظارتی کنند. چرا که تاریکی معابر مجاور دانشگاه نه تنها محلی برای تجمع و فعالیت افراد بزهکار می‌شود، بلکه امکان هرگونه واکنش و شناسایی را نیز از شهروندان سلب می‌کند.
الزام تامین روشنایی در محدوده دانشگاه‌ها
مکلف بودن دانشگاه به تامین روشنایی، الزامی‌ست مبنی بر اصول اولیه ایمنی و پیشگیری از حوادث در ساعت‌های کم‌نور روز و شب. البته تأمین امنیت معابر دانشگاهی نیازمند هماهنگی بین‌بخشی است! هماهنگی بین بخشی به معنای ایجاد یک چارچوب عملیاتی و ارتباطی یکپارچه میان تمامی واحد‌های ذی‌نفع درون و خارج از ساختار دانشگاه؛ سیمایی‌صراف، وزیر علوم نیز به نقش حیاتی همکاری با پلیس و سایر نهاد‌های انتظامی در اجرای مؤثر این طرح‌ها اشاره کرد و گفت: توافق‌های لازم در سطوح بالا صورت گرفته است. این همکاری‌ها شامل افزایش گشت‌زنی در ساعت‌های حساس، استقرار نقاط کنترل سیار در اطراف پردیس‌ها و به اشتراک‌گذاری اطلاعات امنیتی بین حراست دانشگاه‌ها و نیرو‌های انتظامی است. تداوم این “قرارها” ضامن پایداری تدابیر امنیتی اتخاذ شده خواهد بود.
شروع یک برنامه عملیاتی برای تامین روشنایی و امنیت دانشجویان
تأمین امنیت معابر دانشگاه‌ها، با دستور مستقیم سیمایی صراف، وزیر علوم پس از قتل امیرمحمد خالقی درمیان، کلید خورده و اکنون به یک برنامه عملیاتی با محوریت روشنایی و همکاری پلیس تبدیل شده است. پایداری اجرای این مصوبات، معیار سنجش موفقیت این کارگروه در ماه‌های آینده خواهد بود. این اظهارات نشان‌دهنده یک رویکرد جامع‌نگر نسبت به مقوله امنیت است که هم شامل حفاظت فیزیکی و هم شامل ایجاد احساس امنیت روانی برای دانشجویان می‌شود. کارشناسان امنیتی نیز معتقدند که کمبود روشنایی یکی از عوامل اصلی افزایش آسیب‌پذیری در معابر عمومی و مسیر‌های پیاده‌روی است. با اجرای کامل این مصوبه، انتظار می‌رود سطح روشنایی در مسیر‌های اصلی تردد دانشجویان در محدوده دانشگاه‌ها به استاندارد‌های لازم برسد. این اقدام می‌تواند به صورت مستقیم تأثیر مثبتی بر کاهش سوانح و جرائم احتمالی داشته باشد.
قتل امیرمحمد خالقی درمیان، تلنگر محکمی برای توجه بیشتر به چالش‌های تامین امنیت دانشجویان و بهبود شرایط بود. اما سوال اینجاست که آیا این تلنگر واقعاً می‌تواند منجر به تغییرات مثبت شود؟ آیا برنامه عملیاتی با جدیت پیگیری می‌شود؟ آیا مسئولان اقدام مثبتی برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی خواهند داشت یا فقط در حد برنامه ریزی و گفتار باقی می‌ماند؟ در کنار این ابهام‌ها و چرایی‌ها موضوع اصلی که در کانون توجه قرار دارد مسئله این است که این وضعیت نباید ادامه پیدا کند و نیازمند یک بازنگری جدی در سیاست‌های مربوط به امنیت جامعه دانشگاهی است.
جلوگیری از تکرار چنین حوادثی، نیاز به یک برنامه مشترک و فوری میان وزارت علوم، دانشگاه‌ها، شهرداری‌ها و نیروی انتظامی است تا با تقویت روشنایی، افزایش گشت‌های امنیتی و رفع نقاط کور، امنیت دانشجویان به عنوان آینده‌سازان کشور، تضمین شود. زندگی هر دانشجو که آینده‌سازان مملکت هستند، ارزشی فراتر از آن دارد که قربانی کم‌کاری در تأمین حداقل‌های امنیتی شود. تا زمانی که جان یک دانشجو در مسیر بازگشت به خوابگاه، به دلیل ضعف زیرساخت‌های شهری و امنیتی به خطر می‌افتد، هرگونه سخن از «آینده‌ساز بودن» پوچ و توخالی است.
