ناگازاکی؛ حافظه‌ای که خاموش نمی‌شود
ناگازاکی در هشتادمین سالروز بمباران اتمی، بار دیگر حافظه‌اش را به‌عنوان میراث مشترک بشر به صحنه آورد. شهری که می‌کوشد آخرین نقطه جهان باشد که آتش هسته‌ای را تجربه کرده است. مراسم امسال در پارک صلح، زیر باران، با حضور حدود دو‌هزارو 600 نفر از بیش از 90 کشور برگزار شد و در ساعت ۱۱:۰۲، همان لحظه انفجار بمب پلوتونیومی در سال ۱۹۴۵، زنگ سکوت نواخته شد
شرق: ناگازاکی در هشتادمین سالروز بمباران اتمی، بار دیگر حافظه‌اش را به‌عنوان میراث مشترک بشر به صحنه آورد. شهری که می‌کوشد آخرین نقطه جهان باشد که آتش هسته‌ای را تجربه کرده است. مراسم امسال در پارک صلح، زیر باران، با حضور حدود دو‌هزارو 600 نفر از بیش از 90 کشور برگزار شد و در ساعت ۱۱:۰۲، همان لحظه انفجار بمب پلوتونیومی در سال ۱۹۴۵، زنگ سکوت نواخته شد. ده‌ها کبوتر به آسمان رفتند و پارک هیپوسنتر، درست در نقطه انفجار، میزبان دعا و گل و سوگواری بود. شهردار شیرو سوزوکی، فرزند دو بازمانده، از «میراث مشترک» سخن گفت و هشدار داد بحران وجودی بشر به هر یک از ما نزدیک‌تر از همیشه است. شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن نیز از تعهد کشورش به جهانی عاری از سلاح هسته‌ای گفت و بر نقش گفت‌وگو میان قدرت‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و نشست بازنگری آینده تأکید کرد. پیام دبیرکل سازمان ملل، به قرائت ایزومی ناکامیتسو، خواستار حرکت از شعار به اقدام و تقویت رژیم خلع سلاح شد. شمار بازماندگان به حدود 99 هزار نفر رسیده و میانگین سن آنها از 86 سال گذشته است.
در پس‌زمینه، بحث امنیت و بازدارندگی ژاپن، دوگانه‌ای پیچیده و بعضا دردناک می‌سازد. توکیو از یک سو خود را وام‌دار حافظه هیروشیما و ناگازاکی می‌داند و از سوی دیگر، بازدارندگی گسترده آمریکا را ستون چتر امنیتی‌اش تلقی می‌کند؛ به همین دلیل به پیمان ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای نپیوسته، هرچند بر مرکزی‌بودن پیمان منع گسترش تأکید می‌کند. این وابستگی امنیتی با تحولات محیطی پیرامون ژاپن گره خورده است؛ رقابت قدرت‌ها در شرق آسیا، برنامه‌های موشکی و هسته‌ای در همسایگی و نگرانی‌های فزاینده درباره امنیت خطوط دریایی. در سال‌های اخیر، گفت‌وگوهای «بازدارندگی گسترده» با واشنگتن پررنگ‌تر شده و مباحثی همچون تقویت ظرفیت‌های پدافندی، ارتقای توان متعارف برای بازدارندگی و افزایش هماهنگی‌های نظامی مطرح بوده است. همین مسیر، انتقاد اخلاقی بازماندگان را تشدید می‌کند که می‌پرسند چگونه می‌توان هم‌زمان به آرمان جهان بی‌سلاح هسته‌ای وفادار ماند و در سایه چتر هسته‌ای نفس کشید. دولت، در پاسخ، بر پارادوکس ناگزیر ژئوپلیتیک تأکید می‌کند: گذار به خلع سلاح فقط زمانی ممکن است که بازدارندگی متعارف و چترهای اطمینان‌بخش امنیتی مانع از ماجراجویی هسته‌ای شوند و فضای مذاکره را زنده نگه دارند. به بیان دیگر، یاد ناگازاکی در ژاپن امروز نه‌فقط مرثیه، بلکه معیار سیاست‌گذاری است؛ معیاری که میان واقع‌گرایی امنیتی و آرمان‌گرایی اخلاقی پلی دشوار اما ضروری می‌زند. با این همه، پیام مرکزی روشن ماند: ناگازاکی می‌خواهد آخرین لکه آتش هسته‌ای تاریخ بماند و برای تحقق آن، حافظه را زنده نگه می‌دارد، جوانان را وارد میدان می‌کند و به زبان اخلاق و تجربه انسانی، جهان را به مسئولیت‌پذیری فرامی‌خواند.
اخبار مرتبط
شبکه شرق