خبرگزاری دانشجوناتو چیست؟
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو یک ائتلاف نظامی و سیاسی بین‌المللی است که نقش مهمی در حفظ امنیت جهانی ایفا می‌کند. این سازمان در ۴ آوریل ۱۹۴۹ با امضای پیمان آتلانتیک شمالی توسط ۱۲ کشور تأسیس شد و امروز به یکی از مهم‌ترین نهاد‌های امنیتی جهان تبدیل شده است.
هدف اولیه ناتو: دفاع جمعی در برابر تهدیدات جهانی
هدف اصلی از تأسیس ناتو ایجاد یک «پیمان کمک متقابل» بود تا در برابر توسعه‌طلبی اتحاد جماهیر شوروی به رهبری جوزف استالین ایستادگی شود. سنگ‌بنای ناتو ماده ۵ این پیمان است؛ اصلی که بر «دفاع جمعی» تأکید دارد. بر اساس این ماده، حمله به هر عضو ناتو به منزله حمله به همه اعضا تلقی می‌شود و تمام کشور‌ها موظف به دفاع از یکدیگرند.
ناتو تنها یک بار در تاریخ خود رسماً ماده ۵ را فعال کرده است؛ پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ علیه ایالات متحده. از آن زمان، این سازمان در بحران‌های مختلف از جمله سوریه و درگیری‌های روسیه و اوکراین نیز اقدامات دفاعی و هماهنگ انجام داده است.
گسترش تدریجی ناتو؛ از ۱۲ کشور تا ۳۲ عضو
ناتو در آغاز با ۱۲ عضو شکل گرفت، اما در طول دهه‌ها گسترش یافت. پس از جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی، کشور‌های اروپای شرقی یکی پس از دیگری به این پیمان پیوستند. آخرین عضو، سوئد است که در ۷ مارس ۲۰۲۴ به ائتلاف پیوست و تعداد اعضا را به ۳۲ کشور رساند.
مقر اصلی ناتو در بروکسل، بلژیک قرار دارد و به‌طور روزانه میزبان مشورت‌ها و نشست‌های امنیتی نمایندگان نظامی و سیاسی کشور‌های عضو است. سالانه بیش از ۵۰۰۰ جلسه در این مقر برگزار می‌شود و همه تصمیم‌ها بر اساس اجماع جمعی اتخاذ می‌شود.
شراکت با کشور‌های غیرعضو و مسیر عضویت
برای همکاری با ناتو، الزام به عضویت وجود ندارد. از سال ۱۹۹۱ ناتو روابط گسترده‌ای با کشور‌های غیرعضو برقرار کرده است تا آنها را در مسیر توسعه ساختار‌های دفاعی مدرن و دموکراتیک یاری کند. سه کشور اوکراین، گرجستان و بوسنی و هرزگوین علاقه خود را برای عضویت در ناتو ابراز کرده‌اند.
نمونه بارز این همکاری، اوکراین است که از سال ۲۰۱۶ از بسته‌های حمایتی و آموزشی ناتو بهره‌مند شده و در مسیر همگرایی با این پیمان گام برداشته است.
ناتو چگونه عمل می‌کند؟
ناتو امروزه حدود ۲۰ هزار نیروی نظامی در مأموریت‌های بین‌المللی مستقر دارد. این نیرو‌ها در مناطق مختلفی از جمله کوزوو، مدیترانه و کشور‌های بالتیک فعالیت می‌کنند. مأموریت‌های ناتو تنها نظامی نیستند؛ بلکه امدادرسانی در بحران‌های طبیعی، مقابله با حملات سایبری و کمک‌های بشردوستانه نیز بخشی از عملکرد این سازمان است.
پایه قدرت ناتو، تسلیحات پیشرفته و هماهنگی عملیاتی بالا میان اعضاست. در سال ۲۰۲۱، کشور‌های عضو در مجموع حدود ۱.۲ تریلیون دلار صرف هزینه‌های دفاعی کردند که ۸۱۱ میلیارد دلار از این رقم مربوط به ایالات متحده بود.
چرا ناتو مهم است؟
ناتو نه‌تنها یک پیمان نظامی، بلکه ابزاری برای مدیریت بحران‌های جهانی و حفظ تعادل قدرت در عرصه بین‌المللی است. این سازمان در طول بیش از هفت دهه توانسته است به عنوان یکی از تأثیرگذارترین نهاد‌های امنیتی جهان باقی بماند و همچنان نقش مهمی در شکل‌دهی به نظم نوین جهانی ایفا کند.
