مشرق نیوزمهاجرانی که از رفتن پشیمانند اما روی برگشت ندارند
به گزارش مشرق، تا وقتی ایران بودم زندگی کردم، بعد مهاجرت فقط تلاشم اینه زنده بمونم… امید ندارم دوباره زنده بشم.» این بخشی از توییت یک مهاجر ایرانی در ایکس است.
رصد رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از ابتدای سال ۲۰۲۵ تا اکتبر نشان می‌دهد گزارش‌ها و روایت‌های فردی از پشیمانی از مهاجرت به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته، به‌ویژه میان مهاجرانی که بدون مهارت یا برنامه‌ریزی کشور را ترک کرده‌اند. بسیاری از بازیگران مهاجر نیز پشیمانی خود را ابراز کرده‌اند، هرچند برخی با انتشار تصاویر ظاهراً شاد، واقعیت زندگی جدیدشان را متفاوت نشان می‌دهند.
در سال‌های اخیر، چند بازیگر ایرانی که به مهاجرت روی آورده‌اند، از تجربه سخت غربت و پشیمانی خود سخن گفته‌اند؛ مرحوم سعید راد، بازیگر پیشکسوت سینما، پیشتر در گفت‌وگویی با تسنیم از پشیمانی‌اش از مهاجرت پرده برداشت و به سختی‌های غربت و بی‌هویتی فرهنگی، اعتراف کرد که برای گذران زندگی ناچار به رانندگی تاکسی شده بود و تأکید داشت حتی پزشکان ایرانی هم در آنجا برای ماندگاری باید چندین بار امتحان بدهند و باز هم «رفوزه» محسوب می‌شوند.
پرستو صالحی برای بازگشت به ایران از طریق خانه سینما اقدام کرده و بارها از دلتنگی و مشکلات پس از مهاجرت گفته است.
ارژنگ امیرفضلی در تورنتو راننده‌تاکسی اینترنتی است و با لحن طنزآمیز از هزینه‌های بالای زندگی در کانادا و درآمد ناکافی خود سخن می‌گوید.
حمید فرخ‌نژاد در مصاحبه‌ای گفته «در ایران صاحب موقعیت و پول بودم، اما خارج از کشور آنچه فکر می‌کردم نشد؛ آخرش من ماندم و موبایلم.»
همچنین، مهناز افشار گفته «داغ بودم و نفهمیدم...»
رابعه اسکویی نیز پس از مهاجرت به ترکیه، به دلیل علاقه به وطن، خیلی زود بازگشت.
پشیمانی از مهاجرت (regret migration) پدیده‌ای روانشناختی رایج است که با چالش‌هایی مانند شوک فرهنگی، انزوا، مشکلات مالی و از دست دادن شبکه حمایتی همراه است.
گرچه آمار رسمی جهانی وجود ندارد، اما شاخص‌هایی مانند نرخ افسردگی، بازگشت مهاجران و تمایل به بازگشت نشان می‌دهد بسیاری از مهاجران با فشار روانی و استرس فرهنگ‌پذیری مواجه می‌شوند؛ برای مثال، مطالعه‌ای در آلمان نشان می‌دهد که ۲۸ درصد از مهاجران ایرانی، اختلالات روانی مرتبط با این فشارها دارند. این مشکلات می‌توانند احساس غربت، افسردگی، اضطراب و دشواری در سازگاری با فرهنگ جدید ایجاد کنند.
با این‌وجود، برخی معتقدند مهاجرت همیشه فرصت است و تجربه زندگی در کشور جدید مهارت، استقلال و دیدگاه وسیع‌تری می‌دهد و اگر مردم واقعاً پشیمان بودند، آن را اعلام می‌کردند و خیلی راحت برمی‌گشتند.
اما در مقابل، کارشناسان می‌گویند بسیاری از مهاجران با غربت، هزینه‌های بالا و تحقیر اجتماعی مواجه می‌شوند و گاهی پشیمان می‌شوند، اما جرئت اعتراف ندارند و فشار روانی و ترس از قضاوت دیگران این حس را پنهان نگه می‌دارد.
دکتر روح‌الله صدیق، روانپزشک، می‌گوید برخی مراجعانش «سال‌ها پس از مهاجرت نه با فرهنگ کشور مقصد سازگار شدند و نه فرهنگ خود را حفظ کردند»؛ بنابراین قبل از مهاجرت، بررسی دقیق هزینه‌ها و فواید و مشاوره فنی و روانی ضروری است و هرجا متوجه شدید که اشتباه کردید، برگردید؛ چراکه تأثیرات مهاجرت بر خود مهاجر و نسل‌های بعدی باقی می‌ماند.
پرستو صالحی برای بازگشت به ایران از طریق خانه سینما اقدام کرده و بارها از دلتنگی و مشکلات پس از مهاجرت گفته است.
ارژنگ امیرفضلی در تورنتو راننده‌تاکسی اینترنتی است و با لحن طنزآمیز از هزینه‌های بالای زندگی در کانادا و درآمد ناکافی خود سخن می‌گوید.
حمید فرخ‌نژاد در مصاحبه‌ای گفته «در ایران صاحب موقعیت و پول بودم، اما خارج از کشور آنچه فکر می‌کردم نشد؛ آخرش من ماندم و موبایلم.»
همچنین، مهناز افشار گفته «داغ بودم و نفهمیدم...»
رابعه اسکویی نیز پس از مهاجرت به ترکیه، به دلیل علاقه به وطن، خیلی زود بازگشت.
پشیمانی از مهاجرت (regret migration) پدیده‌ای روانشناختی رایج است که با چالش‌هایی مانند شوک فرهنگی، انزوا، مشکلات مالی و از دست دادن شبکه حمایتی همراه است.
گرچه آمار رسمی جهانی وجود ندارد، اما شاخص‌هایی مانند نرخ افسردگی، بازگشت مهاجران و تمایل به بازگشت نشان می‌دهد بسیاری از مهاجران با فشار روانی و استرس فرهنگ‌پذیری مواجه می‌شوند؛ برای مثال، مطالعه‌ای در آلمان نشان می‌دهد که ۲۸ درصد از مهاجران ایرانی، اختلالات روانی مرتبط با این فشارها دارند. این مشکلات می‌توانند احساس غربت، افسردگی، اضطراب و دشواری در سازگاری با فرهنگ جدید ایجاد کنند.
با این‌وجود، برخی معتقدند مهاجرت همیشه فرصت است و تجربه زندگی در کشور جدید مهارت، استقلال و دیدگاه وسیع‌تری می‌دهد و اگر مردم واقعاً پشیمان بودند، آن را اعلام می‌کردند و خیلی راحت برمی‌گشتند.
اما در مقابل، کارشناسان می‌گویند بسیاری از مهاجران با غربت، هزینه‌های بالا و تحقیر اجتماعی مواجه می‌شوند و گاهی پشیمان می‌شوند، اما جرئت اعتراف ندارند و فشار روانی و ترس از قضاوت دیگران این حس را پنهان نگه می‌دارد.
دکتر روح‌الله صدیق، روانپزشک، می‌گوید برخی مراجعانش «سال‌ها پس از مهاجرت نه با فرهنگ کشور مقصد سازگار شدند و نه فرهنگ خود را حفظ کردند»؛ بنابراین قبل از مهاجرت، بررسی دقیق هزینه‌ها و فواید و مشاوره فنی و روانی ضروری است و هرجا متوجه شدید که اشتباه کردید، برگردید؛ چراکه تأثیرات مهاجرت بر خود مهاجر و نسل‌های بعدی باقی می‌ماند.
