همشهری آنلایناسمهای ادایی بر تن لباس ها | اسامی عجیب‌وغریب پوشاک از کجا آمده‌اند؟
همشهری آنلاین -رابعه تیموری: داستان این است که دو سه سالی است که اسم لباس‌ها خاص‌تر شده و باید برای خرید یا سفارش اینترنتی دائم فکر کنی که نام دقیق این پیراهن یا ژاکت یا کفش چه بود که سفارشت غلط از آب در نیاید. حالا باید به‌اندازه لغت‌نامه عریض‌وطویل، اسامی غریب و ناآشنای لباس‌های موجود در بازار را یاد بگیریم.
با آن که هنوز سرما و باران پاییزی به کوچه و خیابان‌های تهران نرسیده، بارانی‌های بلند و کوتاه و کاپشن‌های چرمی و پارچه‌ای، ویترین فروشگاه‌های پوشاک را قبضه کرده‌اند اما اگر مشتریان بخواهند کاپشن بلند بخرند، حتما فروشنده‌های خوش سر و زبان، کاپشن‌های کلاه داری را به آنها پیشنهاد می‌کنند که با خز دور لبه کلاه‌شان به کاپشن‌های قدیمی بی‌شباهت نیستند، ولی اسم پر طمطراق«پارکا» آنها را از سایر کاپشن‌های بلند سوا می‌کند. شاید هم فروشنده‌ها کمی ترفندهای روانشناسانه چاشنی کارشان کنند و به بهانه استایل بارانی پوش‌ها در فصل پاییز، مشتری را برای خرید یک «ترنچ کت» مجاب کنند. البته این ترنچ کت همان شکل و شمایل سنتی بارانی‌های آزاد یقه انگلیسی را دارد و فقط نامش در چند سال اخیر از بارانی به ترنچ کت تغییر کرده است.
داستان خاص شدن نام لباس‌ها و فراگیری آن در بین فروشگاه‌ها و خریداران به یک یا دو مورد ختم نمی‌شود. مثلا لباس‌های بافتنی جلو بازی که سال‌ها به نام ژاکت می‌شناختیم، حالا «کاردیگان» نام گرفته وبه اندازه قیمت نجومی‌اش، ارج و قربش بالا رفته است!. شلوارها هم که پیش‌ازاین اسامی سرراستی مانند دمپا و راسته داشتند، با پس و پیش شدن چند سانتیمتری خط دوخت و برش‌شان به ده‌ها گروه تقسیم شده‌اند و شلوارهای لوله تفنگی، شلوار اسکینی نام گرفته‌اند و اسم دمپاگشادها را بوتکات گذاشته‌اند. شلوار راحتی را هم باید «جاگر» بگوییم و از تفاوت شلوارهای مام فیت فاق بلند کم‌رکش با شلوارهای مام استایل کم‌ردار سردربیاوریم.
صنعت کیف و کفش هم ازاین اسامی که ملغمه نافرمی از اصطلاحات فارسی و انگلیسی است، بی‌نصیب نمانده‌اند و باید مشتریان میانسال عادت کنند که کیسه خرید پارچه‌ای را «توت بگ» و کفش چرمی بدون بند را به رسم ایتایایی‌ها «لومر» بگویند. نه‌تنها نام این کفش‌ها بلکه اسامی جدید باقی پوشاک ایرانی هم به تاریخچه و صنعت مد اروپایی گره خورده و مثلآ کاردیگان یادآور استفاده اعضای ارتش بریتانیا از جلیقه پشمی در جنگ کریمه است که افسری به نام «ارل کاردیگان» برای محافظت آنها از سرمای استخوان سوز شبه‌جزیره کریمه دستور پوشیدن آن را داده است.
میترا کاکاوند که از طراحان لباس و فعالان صنعت مد و پوشاک است، این نامگذاری‌ها را نتیجه نابسامانی این صنعت دانسته و می‌گوید: «چند سال پیش با تشکیل کارگروه ساماندهی مد و لباس برای سر و سامان دادن به صنعت پوشاک تلاش‌هایی انجام شد که اگر اصولی و ممتد پیش می‌رفت، می‌توانست نامگذاری البسه را هم قانونمند کند، اما به سرانجام نرسیدن این تلاش‌ها باعث شد در این مورد هم نگاه صرفا تجاری داشته باشیم.»
این فعال صنعت مد و لباس نامگذاری‌های امروزی لباس‌ها را ترفندی برای هم آوایی نام‌ها با برندهای پرآوازه خارجی و افزایش فروش می‌داند و می‌گوید: «اغلب اسامی جدید لباس‌ها به اسامی برندهای پوشاک خارجی شباهت دارند و تشابه اسمی آنها باعث می‌شود نام این برندها برای مصرف کننده آشنا شود.» کاکاوند به نادیده گرفته شدن ذایقه و فرهنگ ایرانی در نامگذاری لباسس‌ها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «بسیاری از افرادی که درصنعت پوشاک به‌دنبال تجارت هستند، تلاش می‌کنند با تغییر ذائقه مصرف کننده ایرانی زمینه فروش بیشتر محصولات برندهای خارجی را فراهم کنند و تغییر اسامی پوشاک در رسیدن به این هدف نقشی اساسی دارد.»
حکایت هجوم این نام‌های نامانوس و ناآشنا به بسترهای فرهنگی مختلف ما به صنعت پوشاک و مواد غذایی خلاصه نمی‌شود و در شاخه‌های مختلف فرهنگی و هنری، عده‌ای با واردکردن انبوهی از اسامی و واژه‌های نامانوس به دایره واژگان رایج فارسی، گویش شیرین ایرانی را ناسره و غش‌دار کرده‌اند. بیشتر بخوانید: برای شادتر بودن، شیوه لباس پوشیدن تان را اصلاح کنید
داستان خاص شدن نام لباس‌ها و فراگیری آن در بین فروشگاه‌ها و خریداران به یک یا دو مورد ختم نمی‌شود. مثلا لباس‌های بافتنی جلو بازی که سال‌ها به نام ژاکت می‌شناختیم، حالا «کاردیگان» نام گرفته وبه اندازه قیمت نجومی‌اش، ارج و قربش بالا رفته است!. شلوارها هم که پیش‌ازاین اسامی سرراستی مانند دمپا و راسته داشتند، با پس و پیش شدن چند سانتیمتری خط دوخت و برش‌شان به ده‌ها گروه تقسیم شده‌اند و شلوارهای لوله تفنگی، شلوار اسکینی نام گرفته‌اند و اسم دمپاگشادها را بوتکات گذاشته‌اند. شلوار راحتی را هم باید «جاگر» بگوییم و از تفاوت شلوارهای مام فیت فاق بلند کم‌رکش با شلوارهای مام استایل کم‌ردار سردربیاوریم.
صنعت کیف و کفش هم ازاین اسامی که ملغمه نافرمی از اصطلاحات فارسی و انگلیسی است، بی‌نصیب نمانده‌اند و باید مشتریان میانسال عادت کنند که کیسه خرید پارچه‌ای را «توت بگ» و کفش چرمی بدون بند را به رسم ایتایایی‌ها «لومر» بگویند. نه‌تنها نام این کفش‌ها بلکه اسامی جدید باقی پوشاک ایرانی هم به تاریخچه و صنعت مد اروپایی گره خورده و مثلآ کاردیگان یادآور استفاده اعضای ارتش بریتانیا از جلیقه پشمی در جنگ کریمه است که افسری به نام «ارل کاردیگان» برای محافظت آنها از سرمای استخوان سوز شبه‌جزیره کریمه دستور پوشیدن آن را داده است.
میترا کاکاوند که از طراحان لباس و فعالان صنعت مد و پوشاک است، این نامگذاری‌ها را نتیجه نابسامانی این صنعت دانسته و می‌گوید: «چند سال پیش با تشکیل کارگروه ساماندهی مد و لباس برای سر و سامان دادن به صنعت پوشاک تلاش‌هایی انجام شد که اگر اصولی و ممتد پیش می‌رفت، می‌توانست نامگذاری البسه را هم قانونمند کند، اما به سرانجام نرسیدن این تلاش‌ها باعث شد در این مورد هم نگاه صرفا تجاری داشته باشیم.»این فعال صنعت مد و لباس نامگذاری‌های امروزی لباس‌ها را ترفندی برای هم آوایی نام‌ها با برندهای پرآوازه خارجی و افزایش فروش می‌داند و می‌گوید: «اغلب اسامی جدید لباس‌ها به اسامی برندهای پوشاک خارجی شباهت دارند و تشابه اسمی آنها باعث می‌شود نام این برندها برای مصرف کننده آشنا شود.» کاکاوند به نادیده گرفته شدن ذایقه و فرهنگ ایرانی در نامگذاری لباسس‌ها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «بسیاری از افرادی که درصنعت پوشاک به‌دنبال تجارت هستند، تلاش می‌کنند با تغییر ذائقه مصرف کننده ایرانی زمینه فروش بیشتر محصولات برندهای خارجی را فراهم کنند و تغییر اسامی پوشاک در رسیدن به این هدف نقشی اساسی دارد.»
حکایت هجوم این نام‌های نامانوس و ناآشنا به بسترهای فرهنگی مختلف ما به صنعت پوشاک و مواد غذایی خلاصه نمی‌شود و در شاخه‌های مختلف فرهنگی و هنری، عده‌ای با واردکردن انبوهی از اسامی و واژه‌های نامانوس به دایره واژگان رایج فارسی، گویش شیرین ایرانی را ناسره و غش‌دار کرده‌اند. بیشتر بخوانید: برای شادتر بودن، شیوه لباس پوشیدن تان را اصلاح کنید
