کورسویی از حقیقت

«دانش‌آموز مفلس» رمانی کوتاه به قلم اوسامو دازای، نویسنده‌ شهیر ژاپنی است که در عمر کوتاه خود تأثیر بسزایی بر ادبیات ژاپن گذاشت‌ تا حدی که نویسندگان بنامی همچون موراکامی و کوبو آبه از او تأثیر پذیرفته‌اند.

شرق: «دانش‌آموز مفلس» رمانی کوتاه به قلم اوسامو دازای، نویسنده‌ شهیر ژاپنی است که در عمر کوتاه خود تأثیر بسزایی بر ادبیات ژاپن گذاشت‌ تا حدی که نویسندگان بنامی همچون موراکامی و کوبو آبه از او تأثیر پذیرفته‌اند. این رمان که به‌تازگی با ترجمه مهران محبوبی از زبان ژاپنی منتشر شده، در میانه‌ جنگ جهانی دوم روایت می‌شود. «دانش‌آموز مفلس» در بحبوحه جنگ جهانی دوم نوشته شد و مانند دیگر آثار مطرح دازای نوعی روایت اعتراف‌گونه دارد و با لحن و زبانی جان‌دار در قالب گفت‌وگویی جدلی به بیان حوادث حیات خودِ دازای می‌پردازد، آن‌هم از زبان سه شخصیت متعارض اما هم‌درد و هم‌سرنوشت. «آغاز ماجراجویی پرهیاهوی دانش‌آموز مفلس این‌گونه است؛ آن‌گاه که فقر با تزویر درمی‌آمیزد و خودنمایی فکری، کورسویی از حقیقت را نمایان می‌سازد».

دازای این رمان کوتاه را در سال 1940، در اوج جنبش میلیتاریسم ژاپن و یک سال پیش از حمله آن کشور به پرل هاربر در آمریکا و درگیری ژاپن در جنگ جهانی دوم نوشت. چنان‌که در یادداشت مترجم بر کتاب آمده است، اشاره نویسنده به شکست فرانسه در جنگ و گفته یکی از شخصیت‌های داستانش که «من به نظم محکم نظامی‌ها معتقدم»، نه صرفا پیش‌بینی جنگ پیش‌رو بلکه نشانه‌ای از تأثیر‌گرفتن دازای از جو به‌شدت نظامی زمانه خود و گرایش سیاسی او به میلیتاریست‌هاست. مترجم همچنین به خصوصیات مشترک نوشته‌های دازای اشاره می‌کند که وجود عناصری از زندگی شخصی در آثارش است و همین امر موجب شده غالبا مرز میان داستان تخیلی و واقعیت زندگی او محو و مغشوش شود. هرچند ‌دازای گرفتار قالب رمان خودزندگی‌نامه‌ای نمی‌ماند، اغلب برای رساندن وجوه پیچیده شخصیت‌هایش روایت اول‌شخص را به کار می‌برد. از نکات قابل تأمل دیگر آثار دازای از دیدِ مترجم، «توصیف دازای از زیباشناسی نقاط ضعف و ناتوانی‌های انسان در زندگی است که تفاوت‌های ظریف حساسیت و آسیب‌پذیری بشر را ثبت می‌کند.