مووی مگنقد و بررسی فیلم صددام
فیلم «صددام» یکی از آن نمونه‌هایی است که به‌سادگی می‌تواند نشان دهد چرا بخش مهمی از سینمای کمدی امروز ایران در مسیر نادرست حرکت می‌کند. اثری که در ظاهر قرار بود یک کمدی اجتماعی با حضور چهره‌های نام‌آشنا باشد، اما در عمل چیزی نیست جز مجموعه‌ای از موقعیت‌های بی‌منطق و سخیف که در کنار هم قرار گرفته‌اند بی‌آنکه ساختار یا انسجامی میانشان وجود داشته باشد .
فیلمنامهای که نه منطق روایت دارد و نه حتی ابتدایی‌ترین اصول چیدمان سکانس‌ها در آن رعایت شده است. در واقع، تماشای «صددام» بیشتر شبیه دیدن چند ویدئو در شبکه‌های مجازی است که بدون هیچ پیوندی به هم چسبانده شده‌اند. فیلم حتی در سطح یک کار هنرجویی هم دچار ضعف‌های بنیادی است؛ سکانس‌ها هیچ ربط علت و منطقی با یکدیگر ندارند و به‌جای روایت، صرفاً جابجایی مکان و موقعیت می‌بینیم. مخاطب در لحظه‌ای در تهران است و چند ثانیه بعد بی‌دلیل در جبهه. این بی‌سامانی روایی دقیقاً همان چیزی است که باعث می‌شود فیلم از پیش فروبپاشد
.
مهم‌ترین قربانی این بی‌نظمی، شخصیت‌ها هستند. شخصیت «حلیمه» که ظاهراً قرار بوده بخشی از محور اصلی داستان باشد، در نیمه‌ی پایانی عملاً از فیلم حذف می‌شود؛ بی‌آنکه دلیل غیبت یا سرانجامش برای مخاطب مشخص گردد. این دقیقاً همان اشتباهی است که در فیلمنامه‌نویسی ابتدایی به آن هشدار داده می‌شود: نداشتن منطق در مسیر شخصیت‌ها. وقتی مهم‌ترین کاراکتر فیلم بدون نتیجه رها می‌شود، دیگر هیچ دلیلی برای دنبال‌کردن داستان باقی نمی‌ماند .
از سوی دیگر، شوخی‌هایی که قرار است بار کمدی اثر را به دوش بکشند، چنان کهنه، دم‌دستی و تکراری‌اند که بیننده را بیشتر آزار می‌دهند تا بخندانند. فیلم مدام به سراغ شوخی‌هایی می‌رود که حتی در مدیوم فضای مجازی هم مصرف‌شده‌اند و بازتولیدشان روی پرده‌ی سینما بیشتر به نوعی سوءتفاهم شبیه است تا خلاقیت. «صددام» در تلاش است از موقعیت‌های شبکه‌های اجتماعی تقلید کند، اما فراموش کرده که سینما قواعد خاص خود را دارد و نمی‌توان شوخی‌های مجازی را بدون منطق و زمینه به جهان فیلم آورد
.
در کنار ضعف شوخی‌ها، استفاده‌ی مستقیم از تصاویر و ارجاعات مبتذل نیز به اعتبار فیلم لطمه می‌زند. از جمله سکانس‌هایی که دیالوگ‌ها یا اجراها با استفاده از صحنه‌های «میم»گونه شناخته‌شده در فضای مجازی شکل گرفته‌اند. چنین استفاده‌ای نه طنز هوشمندانه محسوب می‌شود و نه بازسازی خلاقانه؛ بلکه تنها نشانه‌ای از فقر ایده و ناتوانی نویسنده در خلق موقعیت کمدی تازه است .
اگر بخواهیم نکته‌ی مثبتی در فیلم جست‌وجو کنیم، بی‌تردید باید به رضا عطاران اشاره کرد؛ بازیگری که حتی در بدترین فیلم‌ها هم می‌تواند لحظاتی از جذابیت را حفظ کند. عطاران ذاتاً بازیگر بااستعدادی است که توانایی خلق موقعیت طنز را دارد و حتی در «صددام» هم در چند صحنه تنها به کمک بیان و میمیکش توانسته لحظات کوتاه قابل تحملی خلق کند. اما حتی او نیز در مقابل این حجم از بی‌نظمی و ضعف ساختاری نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. حضور عطاران تنها عاملی است که گاهی باعث خنده‌ی گذرای تماشاگر می‌شود، اما به هیچ‌وجه قادر نیست نقص اساسی فیلم را پنهان کند.
در مقابل، بازیگرانی چون پریناز ایزدیار عملاً از عهده نقش برنیامده‌اند. ایزدیار، که در آثار درام معمولاً بازی قابل‌قبولی ارائه می‌دهد، در قالب ژانر کمدی فاقد ریتم مناسب و درک موقعیت طنز است. بازی او در چند تجربه‌ی مشابه هم نشان داده بود که به‌سختی می‌تواند با فضای کمدی هماهنگ شود؛ و در «صددام» این ضعف بیش از همیشه آشکار شده است. نتیجه بازی‌های ناهمگون و اجرای ناهماهنگ، سکانس‌هایی است که حتی در سطح شوخی‌های موقعیتی هم کار نمی‌کنند .
اما شاید ریشه‌ی اصلی همه‌ی این آشفتگی‌ها را باید در فیلمنامه‌ی فاجعه‌بار جست‌وجو کرد. فیلمنامهای که نه شخصیت‌پردازی دارد، نه منطق موقعیت، و نه حتی هدف مشخصی از روایت خود. بخش‌های مختلف اثر آن‌قدر بی‌دلیل و پراکنده‌اند که بعید است تدوینگر در زمان سرهم کردن این قطعات به درک منسجمی از کلیت فیلم رسیده باشد. به همین دلیل، فیلم در نیمه‌ی دوم به‌کلی از کنترل خارج می‌شود و به چیزی شبیه وصله‌پینه‌ای از سکانس‌های بی‌ربط بدل می‌گردد
نقد ویدئو یی فیلم «صددام» را در ادامه ببینید:
«صددام» نه به‌عنوان تجربه‌ای شکست‌خورده، بلکه به‌عنوان نمونه‌ای از بحران نویسندگی در سینمای کمدی ایران باید مورد بررسی قرار گیرد. فیلم یادآور این نکته است که صرف داشتن ایده‌ی اولیه‌ی بامزه، ضمانتی برای ساخت اثری خلاقانه نیست. اگر فیلمنامه‌نویس توان چیدن موقعیت‌ها و خلق منطق درونی روایت را نداشته باشد، نتیجه چیزی جز آشفتگی نخواهد بود. عیار یک فیلم کمدی نه در شوخی‌های کلامی سطحی، بلکه در ارتباط دراماتیک بین شخصیت‌ها و موقعیت‌ها سنجیده می‌شود؛ همان‌چیزی که در این فیلم کاملاً غایب است .
فیلمی که اگرچه می‌توانست با پتانسیل اولیه‌اش تبدیل به یک کمدی موقعیت قابل قبول شود، در نتیجه‌ی ضعف فیلمنامه، شوخی‌های سطحی و اجرای پراکنده، عملاً به یکی از ضعیف‌ترین آثار کمدی سال‌های اخیر بدل شده است .
نمره: 2/10
منتقد: میثم کریمی
نوشته نقد و بررسی فیلم صددام اولین بار در مووی مگ . پدیدار شد.
