عصر خبرگزارش اصفهان زیبا؛ آموزش‌های کارگران و نیروی کار جوان باید متناسب با بازار کار باشد ولی سازمان فنی و حرفه‌ای هنوز نتوانسته آموزش‌هایش را بروز کند. این چالش هم در اظهارنظرهای فعالان کارگری مطرح می‌شود و هم پژوهش‌های سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای گواه براین ادعاست.
بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، تقریباً نیمی از جویندگان کار در کشور با کمبود یا فقر مهارت مواجه هستند. این وضعیت بر بازار کار تأثیر گذاشته و طبق اظهارات مسئولان این سازمان، حدود 40 درصد از دانش‌آموختگان به دلیل نداشتن مهارت‌های مورد نیاز صنعت، قادر به یافتن شغل مناسب نیستند. عملکرد سازمان فنی و حرفه‌ای در شش‌ماهه اول سال 1404، نشان‌دهنده تمرکز بر ورود نیروی کار جدید به سیستم است، در حالی که ارتقای سطح مهارت نیروی کار شاغل، اولویت کمتری داشته است. این آمار نشان می‌دهد که اگرچه سازمان در آماده‌سازی ورودی‌های جدید خوب عمل کرده، اما در حوزه حیاتی «بروزرسانی مهارت شاغلین» که مستقیما بر ظرفیت تولید و نوآوری بنگاه‌ها تاثیر می‌گذارد، با کمبود جدی روبرو بوده است.
به زعم رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور موظف هست که در راستای توسعه مهارت‌های جامعه کار و تولید و جوانان این مرز و بوم تلاش کند و سطح مهارتی نیروی کار را ارتقا ببخشد. این سازمان اما نتوانسته خودش را مطابق با پیشرفت‌های دوره‌های آموزشی در دنیا و نسل جدید مهارت‌ها که با هوش مصنوعی آمیخته شده است وفق دهد و این در حالی است که جوانان امروزی به این آموزش‌ها نیاز دارند در نتیجه اقبال عمومی که باید جوانان و جامعه کار و تولید از این فضا داشته باشند تنزل پیدا کرده است.
رشته‌های مرتبط با فناوری‌های نوین در این مراکز جایگاهی ندارند
سمیه گلپور در گفت و گو با اصفهان زیبا تصریح می‌کند: آموزش‌های ارائه‌شده هنوز بر مبنای روش‌های قدیمی است و با نیازهای روز دنیا هم‌راستا نیست. در حال حاضر، کشور دارای حدود ۷۰۰ مرکز دولتی و شش هزار مرکز خصوصی فنی و حرفه‌ای است. اما استقبال از مراکز دولتی کم است، رشته‌های آموزشی سازمان فنی و حرفه‌ای از جمله در حوزه‌های روز دنیا مانند مراقبت و زیبایی، جذابیت و طرفداری بیشتری دارند، در حالی که رشته‌های مرتبط با فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی کم‌طرفدارند. این وضعیت نیازمند آسیب‌شناسی است و نشان می‌دهد که چرا رشته‌های مرتبط با فناوری‌های نوین در این مراکز جایگاهی ندارند.
او خاطرنشان می‌کند: همچنین، مشکلات مالی و تعرفه‌های دوره‌ها، که امسال حدود ۳۰ درصد از هزینه‌های دوره‌ها باید به سازمان واریز شود، بر هزینه‌های آموزش تأثیر گذاشته است. این موضوع، به‌ویژه برای مراکز خصوصی، فشار مالی ایجاد کرده است، به‌طوری‌که هزینه‌های دوره‌ها برای دانش‌آموزان و کارآموزان بالا رفته است. علاوه بر این، دهک‌بندی‌های اقتصادی برای تعیین شهریه‌ها نیز مشکلاتی دارد، زیرا در برخی موارد، افراد با دهک پایین‌تر، در دهک‌های بالاتر قرار گرفته‌اند و باید هزینه بیشتری پرداخت کنند، که این امر ممکن است مانع شرکت آن‌ها در دوره‌های آموزشی شود.
سرفصل ها نیاز به بازنگری جدی دارد
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران بیان می‌کند: سرفصل دوره‌های سازمان فنی حرفه‌ای نیاز به یک بازنگری جدی جهت انطباق با پیشرفت‌ها و آموزش‌های روز دنیا دارند به ویژه در حوزه مشاغل نوظهور و مشاغلی که با هوش مصنوعی و اینترنت اشیا سروکار دارند و اگر این اقدام صورت نگیرد ما شاهد ورشکستگی آموزشی درسازمان فنی و حرفه‌ای خواهیم بود.او تاکید می‌کند: سازمان فنی حرفه‌ای می‌تواند آموزش‌های گذشته را هم حفظ کند و در کنارش نیازهای آموزشی جدید را هم درنظر بگیرند و استاندارد سازی ها را انجام دهد تا با مهارت‌های روز دنیا همگام شود.
نظارتی روی سازمان فنی حرفه‌ای نیست
گلپور بیان می‌کند: نظارتی روی سازمان فنی حرفه‌ای کشور نیست. بازرس‌های ادارات تعاون، کار رو رفاه اجتماعی باید گزارش بدهند که این مراکز چه میزان راندمان داشته‌اند و چه نقاط ضعفی دارند و این خلأها چرا تا این لحظه جبران نشده‌اند؟ چرا ما باید با جامعه آماری داشته باشیم که مهارت چندانی ندارد و سازمان فنی حرفه‌ای نتوانسته جذابیتی برای جوانان ایجاد کند تا از آموزش‌های لازم عقب نمانند.
او می‌گوید: مراکز فنی و حرفه‌ای فضای بیت المال هستند و باید روشنگری شود که این ترکیب هیئت امنایی که در مراکز دولتی فنی و حرفه‌ای وجود دارد چه اقدامات کارشناسی انجام داده‌اند؟ باید روشنگری شود که این سازمان‌ها به چه صورت مدیریت می‌شوند. همچنین باید مشخص شود که چند درصد از جوانان ازمراکز دولتی فنی و حرفه‌ای استفاده می‌کنند؟ و راندمان مراکز خصوصی فنی و حرفه‌ای به چه میزان است؟
سازمان فنی و حرفه‌ای با نمایندگان جامعه کارگری مشورت کند
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران تصریح می‌کند: باید سازمان فنی و حرفه‌ای با نمایندگان جامعه کارگری مشورت کند و جلساتی گذاشته شود که چه رشته‌ای برای ارتقای مهارت‌های کارگران موردنیاز است؟ از سوی دیگر در این جلسات ما هم درجریان مشکلات و چالش‌های سازمان فنی و حرفه‌ای قرار می‌گیریم تا در فضاهای تصمیم گیری دولت و مجلس بتوانیم درباره این چالش‌ها گفت و گو و رایزنی کنیم. متاسفانه تا این لحظه ما حتی یک جلسه هم با رئیس سازمان فنی حرفه‌ای نداشتیم و این درحالی است که انجمن‌های صنفی کارگران مخاطب اصلی این آموزش‌ها هستند.
گلپور عنوان می‌کند: صدها انجمن صنفی در سراسر کشور در حوزه خدمات، در حوزه صنعت و… کشور مشغول به کار هستند که هر کدام به نوعی برای افزایش مهارت خودشان و بروز شدن مهارت‌ها نیاز به آموزش‌های بروز سازمان فنی حرفه‌ای دارند که با قیمت‌های مناسب و حتی رایگان بتوانند به ارتقای مهارت کارگران کمک کنند. ما برای ارائه هرگونه کمکی که به استفاده از ظرفیت مفید تشکل‌های کارگری در راستای ارتقای نقش‌ها و وظایف قانونی این سازمان کمک می‌کند اعلام آمادگی می‌کنیم.
سه جانبه گرایی واقعی باید اتفاق بیفتد
او ادامه می‌دهد:سه جانبه گرایی واقعی باید اتفاق بیفتد یعنی تصمیمات بر اساس توافقات نمایندگان کارگری، نمایندگان کارفرمایی و دولتی انجام بشود. کم‌توجهی به ظرفیت‌های جامعه کارگری، منجر به عدم بهره‌برداری مناسب از توانمندی‌های آن‌ها در بهبود وضعیت سازمان فنی و حرفه‌ای می‌شود، در حالی که این سازمان باید نقش پیشرو در مهارت‌افزایی جامعه ایفا کند. جامعه جوان کشور، که حدود ۳۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهد، از نظر مهارتی ضعف دارد؛ زیرا بسیاری از جوانان نه آموزش کافی دیده‌اند و نه مهارت لازم را دارند.
گلپور می‌افزاید:این وضعیت نشان‌دهنده نبود جذابیت در دوره‌های آموزشی ارائه شده توسط سازمان فنی و حرفه‌ای است و نیازمند بازنگری، تجدیدنظر و احیای مجدد این دوره‌ها است. در نتیجه، ضعف در ساختار تصمیم‌گیری و کم‌توجهی به نیازهای جامعه، زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود تا بتوان به بهبود وضعیت مهارت‌آموزی و اشتغال‌زایی جامعه دست یافت. حتی اگر که ما درخواست بکنیم که ما می‌خواهیم به سازمان فنی و حرفه‌ای کمک بکنیم باز هم لبیکی از سوی این سازمان نمی شنویم.
